Tự do và nô lệ

Trong Tin Mừng Gioan, có nhiều chủ đề mang tính đối nghịch nhau hòng nêu bật lên ý nghĩa thần học một cách sâu sắc. Chúng ta có thể kể đến một ít câu chuyện đó: Người đi xin nước uống trở thành Đấng ban phát nguồn sống, người mù tìm được chân lý trong lúc những người thông thái lại mù tịt về nó, người tự do lại đang làm nô lệ cho tội mà không biết.

Thánh Augustinô nói: Nếu bị trói buộc bởi một thể chế hay một tổ chức thì ta còn có thể trốn đi hoặc tị nạn, nhưng khi làm nô lệ cho những đam mê và thói xấu thì không thể tránh được, vì nó ở ngay trong lòng ta. Chúa Giê su nói với ta: “Nếu các ông ở lại trong lời của tôi thì các ông thật là môn đệ tôi, các ông sẽ biết sự thật và sự thật sẽ giải phóng các ông” (Ga 8,31-32).

Nhiều khi chúng ta bị trói buộc bởi niềm tự hào rằng mình là người công chính và là người có đạo mà quên mất lòng nhân hậu của Thiên Chúa và không còn khao khát tìm kiếm chân lý. Chúng ta tự hào về những thành công và tài năng đức độ của mình đến nỗi luôn khoe khoang về mình và nuôi lòng thù ghét những kẻ dám coi thường ta. Lòng tự hào còn chi phối cả động lực sống của ta: “người ta sống để làm gì?”, đôi khi ta nỗ lực làm việc là vì khao khát lời khen của mọi người chớ không phải vì tìm kiếm những của ăn không hư nát, và cuộc đời ta trở nên kém giá trị.

Đã sinh ra đời là phải làm việc để có cơm ăn áo mặc, nhưng đừng để lao động như một gánh nặng trói buộc lên lưng con người. Tôi có đọc đâu đó câu chuyện kể về một người được sinh ra ở Hà Nội, bố anh ta sở hữu một căn hộ với một phòng duy nhất. Anh ước mơ làm giàu để thay đổi cuộc sống. Anh lấy vợ và cả hai có điều kiện để làm việc ở Bulgari. Hai người sinh được hai người con và người vợ chia tay với anh vì muốn trở về, trong lúc anh và hai con còn muốn ở lại nước ngoài. Sau nầy anh cũng trở về, lo dựng vợ gả chồng cho con cái và với số tiền dành dụm, anh đã mua được một căn hộ với hai phòng. Anh ta tự hỏi: cuộc đời chỉ có vậy thôi sao?. Dù ở nhà quê hay thành phố, dù ở Mỹ hay ở Việt Nam, ai cũng quần quật làm việc và lo toan đủ thứ. Lúc trẻ nhiều lo lắng đã đành, mà lúc về già còn có nhiều điều phải lo hơn nữa, lo cả trong giấc ngủ.

Bởi vậy, hãy lặp lại câu đầu tiên của sách giáo lý Địa Phận Vinh:

-                                 Hỏi: Người ta sống ở đời để làm gì?

-                                 Thưa: Người ta sống ở đời để nhận biết, yêu mến và thờ phượng Đức Chúa Trời ở đời nầy để ngày sau được hưởng hạnh phúc với Ngài trên thiên đàng.

Biết được như vậy để chúng ta xếp thời giờ mà lo lắng cho phần rỗi linh hồn, củng cố mối kết hiệp với Chúa Giêsu như là nguồn sống và nguồn hạnh phúc duy nhất của mình. Nhờ vậy, chúng ta trút bỏ gánh nặng cuộc đời cho Chúa định liệu, vì Người lo lắng đến từng người chúng ta.

Đức Bênêdictô XVI nói về tình trạng ‘ngu dốt về giáo lý’ của nhiều người có đạo. Đức Phanxicô nói với chúng ta về tình trạng nhiều người được chỉ đến nhà thờ lúc rửa tội, hôn phối và lúc chết mà không thường xuyên kết hiệp với Thiên Chúa, Đấng giàu lòng thương xót và không mệt mỏi để tha thứ. Bạn không tin sự ngu dốt giáo lý của con em chúng ta ư?, cứ thử thì biết. Dịp lễ Thánh Giuse vừa rồi, có đứa trẻ đã học xong lớp căn bản 3 (Giáo lý phổ thông của Lm. Võ Tá Khánh) hỏi tôi: “Đức Chúa Trời ngôi thứ nhất tên là gì, có phải là Giuse không, vì có đứa nói với nó như vậy và sách giáo lý chẳng có chỗ nào dạy cho nó biết điều đó. Quá ngỡ ngàng, tôi tự hỏi: sách, người dạy hay người học đã dẫn đến sự ngu dốt nầy. Nếu bạn không tin thì cứ hỏi một em khoảng 15 tuổi: “Năm phụng vụ được bố trí như thế nào?” chắc là cũng ít em trả lời được, dù những điều nầy đã được học từ lâu rồi.

Năm gia đình, một lần nữa chúng ta hãy quyết tâm đọc kinh chung để giáo dục đức tin cho con cái. Nhờ những giờ kinh gia đình, con cái hiểu thêm về Lời Chúa, biết cách lần hạt, thuộc một ít kinh tối thiểu và có những giây phút tiếp xúc với Chúa. Thánh Phaolô nói với chúng ta một nguyên tắc để sống thánh là ‘thống nhất đời sống’: dù ăn, dù uống hay làm việc gì, hãy làm vì lòng yêu mến Chúa và kết hiệp với Chúa. Chính khi làm mọi việc vì tình yêu Đức Kitô, chúng ta được giải thoát khỏi gánh nặng cuộc đời, và chính Lời Đức Kitô sẽ giải thoát ta khỏi sự nô lệ cho các sự vật đời nầy.