Mẹ suy đi nghĩ lại trong lòng

Ngày lễ Mẹ Thiên Chúa, chúng ta dừng lại ở câu Kinh Thánh tuy rất ngắn gọn nhưng lại súc tích về ý nghĩa này, vì nó chứa đựng cả một triết lý sống – đủ cho cả một đời người được hạnh phúc và giàu ý nghĩa đạo đức.

Mẹ Maria được tuyên dương là hòm bia Thiên Chúa với hai ý nghĩa: Mẹ đã cưu mang Lời nhập thể là Đức Giêsu và Mẹ đã lưu giữ Lời Thiên Chúa nơi tâm hồn qua việc suy đi nghĩ lại trong lòng những điều Thiên Chúa đã hứa và đã thực hiện cho mình và cho nhân loại. Mẹ là người vừa được chúc phúc vì đã nghe và giữ Lời Thiên Chúa – vừa vì dạ đã cưu mang và vú đã cho Con Thiên Chúa bú mớm.

Các sách Tin Mừng nói rất ít về Mẹ. Chúng ta đọc thấy nơi bài ca Magnificat một vài tâm tình của Mẹ: “Hồn tôi tán dương Chúa Đấng cứu chuộc tôi, vì Chúa đã nhìn đến phận hèn tớ nữ Ngài, đã làm cho tôi biết bao điều kỳ diệu.Tình thương Chúa trải qua từ đời nọ tới đời kia, dành cho kẻ kính sợ Người”. Mẹ ca ngợi Chúa vì hai lý do: Chúa đã thực hiện lời đã hứa ban ơn cứu độ cho nhân loại và đã đoái nhìn đến mình là một nữ tì hèn mọn, tất cả là vì tình thương Chúa. Mẹ cất lên bài ca này khi tuổi đời còn phơi phới và lúc bình minh ơn cứu độ.

Nhìn lại cuộc đời Mẹ, chúng ta thấy chẳng suôn sẻ tí nào, có thể nói là quá giông bão nữa: Mẹ là một thiếu nữ đã đính hôn để chuẩn bị đời hôn nhân thì được mời gọi mang thai bởi phép Chúa Thánh Thần, Mẹ sinh con trong thiếu thốn và chịu sự ruồng bỏ của người đời, phải trốn qua Ai cập, sống ẩn dật nghèo khó nơi làng Nagiaret, Mẹ đã trở thành góa bụa, Con Mẹ bị từ khước – bị ghét bỏ và bị giết chết. Hình như sau này Mẹ càng suy đi nghĩ lại những biến cố cứu độ này, không biết tâm tình Mẹ ra sao? Các sách Tin Mừng không ghi lại một bài ca nào nữa? Hay là Mẹ đã thất vọng về cuộc đời mình và về lịch sử cứu độ?

Chúng ta thử đặt lại vấn đề như vậy để làm nổi bật sự cao vời thánh thiện của Mẹ là Đấng ‘đầy ân phúc và được Thiên Chúa ở cùng’. Các sách Tin Mừng chỉ ghi lại những nội dung cần thiết để củng cố lòng tin của các tín hữu, nên dù không nói nhiều về Mẹ thì chúng ta cũng hiểu được là Mẹ luôn là người lĩnh xướng bài ca tạ ơn giữa cộng đoàn tín hữu tiên khởi và ngày nay giữa triều thần thiên quốc. Cả cuộc đời Mẹ luôn là người biết suy niệm, sống nội tâm, biết ngợi khen Chúa và không ngừng xin vâng trong sự khiêm tốn của một tạo vật trước Đấng Tạo Thành nên mình. Người có niềm tin luôn nhìn thấy muôn vàn phép lạ xảy ra hằng ngày, trong lúc người không tin thì chẳng thấy điều gì là lạ hết. Cha Anthony the Mello đã nói: Con người không thể nào có hạnh phúc, trừ phi họ gặp được những nguồn mạch sự sống ở nơi sâu thẳm trong tâm hồn họ.

Có thể nói Mẹ đã sống hạnh phúc vì đã hoàn thành sứ mạng đời mình, dù đời Mẹ chẳng suôn sẻ và chẳng dễ dàng và cũng không nổi tiếng. Hãy học nơi Mẹ việc suy đi nghĩ lại để thấy ân phúc mình đã nhận là những ơn gì? – Ơn được làm người, được làm con cái Chúa, ơn được cộng tác vào sứ mạng cứu độ, ơn lành từ xưa đến nay: tạ ơn sự sống dẫu không may, tạ ơn sự chết dẫu không hay – tay Chúa an bài giữ gìn chẳng ngơi. Câu nói cuối cùng của Mẹ trong Tin Mừng: "Người bảo gì, các anh hãy làm theo" nói đến thái độ lắng nghe và thực hành Lời Thiên Chúa.

Lòng cao thượng

Cha Minh Anh đã có một lời cầu nguyện rất đẹp: “Lạy Chúa, trong chuyến bay cuối cùng, không ai được mang theo bất cứ một thứ gì kể cả hành lý xách tay, trừ lòng cao thượng. Xin cho con học biết cao thượng như Chúa, như thánh Stêphanô và đó cũng là ý nghĩa của lễ Giáng Sinh”. Nhưng chúng ta tự hỏi: để có lòng cao thượng, con người phải học ở đâu và phải học trong bao lâu?

Tôi chợt nghĩ đến những nấc thang đầu tiên mà con người phải bước để tiến đến lòng cao thượng này. Bản năng sinh tồn dạy con người phải giành giật nhau để sống (cá nhân chủ nghĩa), thế nhưng hoàn cảnh sống buộc con người phải liên đới với nhau để chống chọi với thiên nhiên để tồn tại, có thể nói sự liên đới là bước tiến đầu tiên của tình yêu. Chính Thượng Đế đã gieo mầm liên đới và tình máu mủ trong từng cá thể nhân loại. Tuy vậy, từ các xã hội sơ khai cho đến xã hội hiện đại, tình trạng 'sơ khai' về tình yêu tồn tại rất lâu dài nếu không được thuần hóa bởi giáo lý của Cựu Ước và lề luật của Đức Kitô: “không có tình yêu nào cao quý hơn tình yêu của người thí mạng mình vì bạn hữu. Lạy Cha, xin tha cho họ vì họ không biết việc họ làm”. Lòng tha thứ và quảng đại hiến thân là bước tiến cao nhất trong tình yêu, do lề luật Kitô dạy và có ơn Thánh trợ giúp.

Trong đêm canh thức Giáng Sinh, lịch sử cứu độ đã nói lên rằng: sau khi con người phạm tội, họ xa lánh Chúa, vợ chồng đổ lỗi cho nhau, anh giết em, con người đồng lõa phạm tội chống lại Chúa (tháp Babel). Chuyện cũng đang xảy ra như vậy ở xã hội hiện đại: ngoại tình, ly dị, phá thai, buôn người, khủng bố, kỳ thị… Nếu nói tình liên đới là bước tiến đầu tiên của tình người thì cũng có thể nói: con người tiến hóa lùi khi làm hại người khác như giết người, phỉ báng, vu khống, làm chứng gian, trộm cắp, hối lộ, ức hiếp người cô thân… Ấy thế mà họ vẫn không biết mình, cứ tưởng mình công chính và tốt bụng. Trong mỗi tâm hồn cuộc chiến vẫn không ngừng tiếp diễn giữa lòng cao thượng và sự ích kỷ. Ngay cả những người có đạo cũng phải duyệt xét lại lòng mình để lòng cao thượng được vươn cao hơn sự ích kỷ - thu lợi cho bản thân mà không biết nghĩ đến người khác.

Tình trạng gian dối và tham lam chỉ có thể được cải thiện nhờ giáo dục và niềm tin. Trong một xã hội mà nền giáo dục không được chắp cánh bởi niềm tin vào tôn giáo thì lý trí không đủ sức chống đỡ tòa nhà luân lý và tình liên đới sẽ bị tụt lùi. Là những bậc cha mẹ, giữ cho tâm hồn con cái sống quảng đại và liên đới với người khác, không gian dối và sống có lý tưởng là một điều khó, vì có nhiều cạm bẫy bao quanh môi trường sống của chúng ta. Là Kitô hữu, chúng ta chiêm ngắm cuộc sống của Chúa Giêsu mỗi ngày và đón nhận ơn thánh để có thể tiến bước trên con đường yêu thương.

Vì tình yêu, Chúa Giêsu đã yêu nhân loại mà không đòi điều kiện, yêu không còn giới hạn, yêu trong lòng phó thác cho Cha định liệu và tha thứ cho kẻ giết mình. Thánh Stêphanô đã phác họa lại những nét chính của tình yêu đó: "Lạy Chúa, xin đón nhận linh hồn con, xin đừng chấp tội họ". Thánh Gioan Tông đồ được mệnh danh là môn đệ Chúa yêu, nghĩa là người yêu Chúa một cách nồng nhiệt, thánh nhân đã không chịu thua Phêrô về tình yêu -Thánh Gioan đã chạy nhanh hơn và đến mộ trước. Người ta bảo: nhường gì thì nhường chứ trong tình yêu thì không có chuyện nhường nhịn; thế nhưng, đọc truyện các thánh thì nhiều vị không chịu nhường ai cả, mà muốn mình là kẻ yêu Chúa nhiều hơn hết, như thánh Têrêxa Hài Đồng và thánh Faustina. Chúng ta cũng vậy, hãy nguyện yêu Chúa thật nhiều, làm mọi việc vì tình yêu và đừng để những công việc hay tổ chức ta tham gia làm tình yêu nơi mình bị thui chột. Các thánh tử đạo Việt Nam đã chết trong an bình, nguyện cầu và tha thứ cho các kẻ hành hình.

Vào lúc cuối đời, chúng ta bị xét xử về tình yêu. Hành trang về trời chỉ là tình mến Chúa và tình yêu tha nhân. Hãy nghĩ đến cùng đích đời mình, hãy nghĩ đến gương tha thứ và cao thượng của các bậc thánh nhân để sống hào hiệp và rộng rãi hơn với tha nhân - qua từng ngày sống mãi cho đến ngày lìa thế. Hãy nhớ lời Chúa: anh em đong đấu nào thì sẽ được trả lại bằng đấu ấy.

Ngôi Lời đã làm người

Đứng trước biến cố Chúa Giáng Sinh, trí óc con người dường như choáng ngợp vì đối diện với một mầu nhiệm lớn lao vượt quá trí hiểu con người. Các nhà thần học, các nhạc sĩ thường dùng những ngôn từ bóng bẩy, mong diễn tả một phần nào đó sự lung linh, vĩ đại, sâu thẳm của tình yêu Thiên Chúa dành cho loài người và vũ trụ. Thế nhưng, vẫn luôn có đó những người chỉ xem Giáng Sinh là một huyền thoại không có thật hoặc nếu có thì cũng không ảnh hưởng gì đến cuộc đời họ.

Đối với tôi, Đức Kitô là tất cả. Chúng ta vẫn thường nói: đức tin là một hồng ân Chúa ban cho kẻ Ngài yêu thương. Nhiều người ngoại đạo, sống chung quanh chúng ta, vẫn háo hức khi Noel về vì họ xem đây là một lễ hội; có thể họ vẫn đi lễ, vẫn thích xem hoạt cảnh canh thức như một buổi văn nghệ, hòa mình vào đám đông vui vẻ ca hát… nhưng mọi sự chỉ dừng ở đó. Nếu ta có trình bày cho họ thêm về biến cố Con Thiên Chúa đến để cứu chuộc thì họ lại càng cho rằng người có đạo khéo thêu dệt và giàu tưởng tượng. Họ còn thiếu một điều là đức tin, một hồng ân của Thiên Chúa, và có lẽ họ cần thêm lời cầu nguyện của chúng ta. Dưới con mắt một kẻ tin, Đức Giêsu đã nhập thể để ở cùng nhân loại, thì mọi sự hoàn toàn khác, vì Đức Kitô là tất cả: Ngài có mặt trong từng khoảnh khắc và trong từng biến cố lớn nhỏ, Ngài đồng hành với tôi hôm nay và mãi mãi ngàn thu.

Ngày xưa, người ta không đón nhận Đức Giêsu chỉ vì Ngài không giống như đấng mà họ mong mỏi, không giống với nhân vật mà trí tưởng tượng của họ nghĩ ra: xuất hiện trong uy hùng, đến giải phóng dân tộc, biết bao lần họ muốn tôn Chúa Giêsu lên làm vua. Mãi cho đến lúc bị treo trên thập giá, họ vẫn thốt lên: nếu ông là Con Thiên Chúa, thì hãy xuống khỏi thập giá để chúng tôi tin. Ngày nay cũng vậy, biết bao người mất đức tin hoặc không tin đạo Chúa vì họ thấy Chúa không có lợi lộc và ảnh hưởng gì đến cuộc sống của họ, không giúp họ thỏa mãn những nhu cầu vật chất. Theo đạo còn bị ràng buộc này nọ, không tin vào đạo nào là một điều may mắn và không bị quấy rầy-mất tự do.

Trong Kinh Thánh, đầy dẫy những chuyện đón nhận Chúa vào ‘nhà’ mình, ở đây chúng ta cùng nhau ôn lại 4 cuộc tiếp đón của thời Tân Ước. Cuộc tiếp đón của Mẹ Maria: sau khi nghe lời thiên thần truyền tin, Mẹ thưa lên: “Này tôi là tôi tớ Chúa, xin hãy làm cho tôi như lời sứ thần truyền”, và Mẹ đã đón nhận Ngôi Lời vào cung lòng của mình. Cuộc đón nhận của Thánh Giuse: khi đã được Chúa cho biết thai nhi nơi Maria là bởi Chúa Thánh Thần, Thánh Giuse đã đón nhận Maria về nhà mình, có nghĩa là thánh nhân đã chấp nhận bước theo thánh ý Chúa. Cuộc đón tiếp thứ ba là của Thánh Gioan tông đồ: sau khi nghe lời trăn trối của Chúa Giêsu “Này là Mẹ con” thì thánh nhân đã đón Mẹ Maria về nhà mình. Cuộc đón tiếp thứ tư là lời được trích từ sách Khải Huyền: “Này Ta đứng ngoài cửa, ta gõ, và hễ ai mở cửa thì Ta sẽ vào cư ngụ trong nhà nó”, biết bao tâm hồn đã mở cửa đón tiếp Chúa vào đời mình, chọn Chúa làm gia nghiệp, chọn ý Chúa hơn là ý riêng mình… họ là những vị thánh của mọi thời đại.

Điều quan trọng nhất trong mầu nhiệm Giáng Sinh là việc đón nhận Ngài vào ‘nhà’ mình, có nghĩa là để cho Chúa Giêsu hiện diện và làm chủ tâm hồn mình, gia đình mình và cả nhân loại. Chúng ta đến chiêm ngắm và tôn thờ Ngôi Hai Thiên Chúa làm người, ca tụng tình thương và lòng thương xót Chúa, nhưng quan trọng hơn nữa là đón nhận Ngài vào trong đời mình và bước đi trong Ánh Sáng trong tư cách là con cái Thiên Chúa. Điều này có nghĩa là chúng ta từ bỏ những hành vi đen tối và bất chính để bước theo Chúa Giêsu, biết quỳ gối xuống để tôn thờ Đấng ban cho chúng ta niềm vui hạnh phúc và bình an.

Sống thật với lòng mình

Ông Gioan, vị tiền hô của Đấng Cứu Thế, nói với những kẻ đến chịu phép rửa ở sông Giodan: “Hãy sinh hoa quả xứng với lòng sám hối, đừng tự  hào mình là con cái Abraham, cây nào không sinh quả tốt thì bị chặt, thóc lép thì bỏ vào lửa mà đốt đi”.

Thực tế là có rất nhiều người đến với ông Gioan để chịu phép rửa thống hối, nhưng lòng họ không muốn thay đổi. Họ chỉ diễn trò thống hối để tỏ ra mình đạo đức, nhưng họ không biết mình: đạo đức giả. Bức tranh ngày ấy và hôm nay cũng không khác gì nhau: người ta tâng bốc nhau để ru ngủ nhau: mình thành đạt, mình tử tế, mình đáng ngưỡng mộ và đáng yêu mến. Một sự dối trá được lặp lại nhiều lần dễ biến thành sự thật và tạo thành một ảo tưởng cho cả một tập thể. Dù một người phát biểu thế nào, con người thật của họ vẫn có những sự thật không thể chối cãi như: loài mọn hèn yếu đuối dễ sa ngã lầm lạc, kiêu ngạo, tham lam (danh, lợi, thú). Thế nhưng, biết mình và nhận ra tội mình luôn là một điều không dễ, vì ma quỷ - thế gian và lòng dục đã làm con mắt lương tâm ta mù tối.

Bởi thế, ông Gioan đã phải nói thẳng với dân chúng: hãy dọn đường tâm hồn cho Chúa ngự đến. Khởi đầu cuộc đời rao giảng Tin Mừng, Chúa Giêsu cũng nói với dân chúng: hãy hối cải vì nước trời đã gần đến (Mt 4,17). Phép rửa của Chúa Giêsu là phép rửa trong Thánh Thần và lửa, nghĩa là làm cho người lãnh nhận trở nên một tạo vật mới, là con cái Thiên Chúa. Nhưng người Kitô hữu cũng hãy coi chừng: đừng tự hào mình là Kitô hữu mà hãy coi lại chính mình có sinh những hoa quả nhân đức, có sống theo Thần Khí không. Ở phương Tây bây giờ rất nhiều tự xưng mình là Kitô hữu, nhưng họ không còn đến nhà thờ và không có kiến thức về tôn giáo; còn ở VN mình xem ra sinh hoạt đạo còn rất tốt, nhưng đời sống đạo lại tụt lùi thê thảm về đời sống công bằng và bác ái, sống giả dối và lừa lọc nhau, giết người bằng lời nói, trộm cắp, cộng tác vào làm hại tha nhân miễn là có lợi cho mình, lương tâm chai lỳ… Ấy thế mà cứ rước lễ đều đều và rất ít khi xưng tội.

Chúa Giêsu dạy: có thì nói có, không thì nói không, thêm thắt điều gì là do ma quỷ (Mt 5,37). Chúa muốn ta trung thực trong lời nói và trung thực với chính mình: biết mình thế nào. Nhưng để biết mình thế nào thì quả là không dễ, vì tha nhân quanh ta và ma quỷ dễ làm cho chúng ta mang ảo tưởng về chính mình. Muốn biết mình, ta phải tha thiết cầu xin, biết để cho tâm tĩnh lặng, có thái độ lắng nghe để có người dám góp ý – đó là sứ giả Chúa sai đến giúp ta sửa mình. Người chê mình mà chê đúng, đó là bạn ta và thầy ta, phải cảm ơn họ; người chỉ biết khen ta mà không dám nói thẳng lỗi ta, người đó là hiện thân của ma quỷ, vì họ sẽ làm cho ta hư đi vì kiêu ngạo. Ấy thế, mà trong xã hội, nhất là ở VN bây giờ, người ta sống giả dối với nhau vô cùng, như câu nói dân gian: khen trước mặt, trật … sau lưng. Người ta nói một đàng làm một nẻo, người ta tự tô son đánh phấn cho mình và cho các kẻ làm lớn… vì người người đều ưa ngọt và chạy theo thành tích, thành tích dẫn đến kiêu ngạo và kiêu ngạo dẫn đến hỏa ngục.

Hãy hối cải mỗi ngày, xứng với lòng mong ước của Chúa. Mỗi người là cây vả mà Chúa còn chờ thêm một năm nữa xem có sinh quả hay không, nếu không thì rìu đã sẵn dưới gốc và nia đã sẵn để sảy lúa lép vào lửa. Xét lại mình, ở tuổi 20 hay ở tuổi 60 cũng thế, ta cứ xưng mãi  một vài thứ tội, xem ra ta không tiến thêm được mấy bước, nhưng Chúa vẫn chờ ta sám hối, đến với tòa cáo giải để xưng thú tội lỗi. Chúa cần thiện chí và quyết tâm của ta - hơn là thành tích nhân đức. Rất mong các linh mục siêng năng ngồi tòa và giáo dân siêng năng xưng tội, dùng ánh sáng Lời Chúa để huấn luyện lại lương tâm nên nhạy bén và biết phân định thiện ác. Đó là cách chuẩn bị tích cực cho Chúa đến với mình mỗi ngày và trong giờ sau hết.

Năm mới

Năm phụng vụ mới đã bắt đầu với Chúa nhật thứ nhất mùa vọng. Năm phụng vụ được tổ chức với mục đích diễn lại những mầu nhiệm chính của Kitô giáo: chờ đợi Đấng Cứu Thế đến và lại đến (Mùa Vọng), Ngài đến (Mùa Giáng sinh), Ngài đi rao giảng (Mùa thường niên), Ngài chết và phục sinh (Mùa chay – Phục sinh). Để có chút tâm tình chờ đón Chúa đến với trần gian, ngày cánh chung của từng người và ngày tận cùng thế giới, tôi xin viết lên vài suy tư về việc đổi mới tâm hồn trong năm mới này.

- Một thánh nhân từng nói: “Kitô giáo không phải là tập hợp những chân lý để tin, những quy tắc để theo, hay những ngăn cấm. Nhìn theo hướng đó, chúng ta sẽ lầm lạc. Kitô giáo là một Đấng tôi yêu nồng nàn, một Đấng đòi hỏi và nài xin tình yêu của tôi. Kitô giáo là Đức Kitô” (Christus vivit 156). Hãy nhìn lại bản thân mình: chúng ta rất dễ chiều theo tính xác thịt mà xem thường tình bạn với Đức Giêsu, tuy vậy Chúa Giêsu vẫn chờ đợi từng tâm hồn trở về-chừa bỏ những tội lỗi mình quen phạm, vì những tội đó đã làm cho Ngài buồn lòng. Chúa Giêsu đã hy sinh tất cả cho tôi, Ngài đang sống trong tâm hồn tôi và Ngài rất đau khổ khi tôi xúc phạm đến tình yêu bao la của Ngài. Mùa vọng đến, mỗi người chúng ta hãy xem xét lại bản thân mình, quyết tâm chừa bỏ vài tật xấu để củng cố mối thân tình với Chúa Giêsu, người bạn và là Đấng Cứu Tinh của nhân loại. Thêm tuổi đời, nhưng chúng ta đừng để tâm hồn và tình yêu mình già cỗi. Đức Phanxicô nói: Một cuộc sống thiếu vắng tình yêu là một cuộc đời cằn cỗi. Đức Giêsu muốn làm bạn với tôi, nhưng nếu tôi hờ hững với Ngài để chiều theo những đam mê tật xấu, thì Ngài chỉ biết chờ đợi và có khi Ngài gửi tới tôi những ‘tin nhắn’ để giúp tôi cảnh tỉnh. Nếu tôi không nhạy bén để nhận ra những nhắc nhở của Ngài, thì Ngài sẽ tiếp tục gửi những sự khốn khó, thất bại, bất an…

- Cuộc đời mỗi người trên trần gian được ví như người thợ dệt được Chúa mời gọi dệt nên tấm thảm đời mình. Chúa là người chủ đạo cho công trình dệt ‘tấm thảm cuộc đời' này, và con người thường chỉ thấy được mặt trái của tấm thảm mình đang dệt: tấm thảm trông có vẻ lộn xộn với những sợi chỉ rối bù – vốn là những sự kiện xảy đến trong cuộc sống thường ngày – và đây là khía cạnh của cuộc sống vốn làm cho chúng ta cảm thấy chán chường. Thế nhưng, mặt trước của tấm thảm thì lại là một câu chuyện hoàn toàn khác, với những họa tiết tráng lệ, lộng lẫy của nó. Và đó chính là góc nhìn của Thiên Chúa (Christus vivit 198). Mỗi ngày sống là một trang sách mới được mở ra, một khởi đầu cho công việc dệt nên tấm thảm cuộc đời. Hãy kiên trì sống tốt giây phút hiện tại, với tình yêu mến Chúa và tha nhân nồng nàn, tin tưởng phó thác mọi sự cho Chúa định liệu.

Và khi đến giờ từ giã cuộc đời, Chúa sẽ cho từng người chúng ta nhìn lại bức tranh mà mình đã dệt khi sống trên trần. Đây là mặt phải của bức tranh mà bấy lâu ta chỉ thấy mặt trái của nó. Dĩ nhiên người chủ đạo của bức tranh này chính là Thiên Chúa, nên điều đáng ngạc nhiên nhất ở đây là con người nhận ra tình yêu thương Thiên Chúa đã dành cho mình qua từng ngày sống và từng biến cố lớn nhỏ trong đời: Một Người Cha tốt hơn bất cứ người cha trần gian nào!

Ông Giêsu ơi

Tiếng kêu của người tử tội được gọi là ‘trộm lành’ từ trên thập giá là một tiếng kêu lạc điệu giữa dòng người đứng nhìn dửng dưng và nhục mạ Chúa Giêsu. Chúng ta cùng nhìn kỹ người trộm lành này, vì sẽ rút được nhiều điều lợi ích cho tâm hồn.

Có thể nói trang Tin Mừng Thánh Luca được đọc trong Lễ Chúa Kitô Vua năm C (Lc 23,35-43) là một bức tranh tổng hợp về lịch sử cứu độ: Đứng dưới chân thập giá Chúa Giêsu có đám đông dân chúng đứng nhìn, các vị lãnh đạo tôn giáo thì ra sức tố cáo để giết chết Ngài  và có anh trộm lành tin nhận Ngài là Cứu Chúa của mình.  Chắc chắn anh này là người đầu tiên được hưởng hoa trái cứu độ do Chúa Giêsu mang lại, nên anh nhận ra Đấng bị treo trên thập giá kia chính là Thiên Chúa Cứu Thế. Nhiều người vẫn chế giễu anh này vì cho rằng đến giờ chết anh vẫn trộm được thiên đàng! Thực ra anh đáng khen và đáng cho chúng ta học hỏi hơn là đáng chê cười, vì anh dám đi ngược dòng đời: mọi người đều hả hê cười nhạo Chúa mà anh vẫn vững tin và xin Ngài dủ lòng thương xót đến mình, anh ta nhận ra Chúa là vua của vũ trụ: “nước Tôi không thuộc về thế gian này” (Ga 18,36). Con người trong mỗi thời đại, mãi cho đến ngày tận thế, vẫn tái hiện bức tranh này: vẫn có đám đông ra sức loại trừ Thiên Chúa, vẫn có đám đông dửng dưng với tôn giáo, và vẫn có đám đông tin thờ Đức Giêsu là nguồn sống, nguồn hy vọng và vua vũ trụ, nước Người tồn tại đến muôn đời.

Câu nói của Chúa Giêsu với người trộm lành đáng cho ta suy nghĩ: “Hôm nay, anh sẽ được ở với tôi trên thiên đàng”. Chúng ta thường nghĩ: chỉ những ai hoàn toàn trong sạch mới đáng diện kiến tôn nhan Chúa, nên ít ra anh nầy cũng phải trải qua luyện ngục chứ, tại sao Chúa quên hết tội anh, vì trộm cắp bị kết án tử hình thì đâu phải là nhẹ! Ai đó đã nói: trí óc con người không thể hiểu Thiên Chúa là gì, mà chỉ có thể hiểu được Ngài không phải là gì. Đúng rồi, chúng ta không thể hiểu lòng thương xót Chúa, chỉ biết rằng ‘Ngài không biết tính toán, nếu kinh doanh thì chắc chắn là phá sản’ (ĐHY P.X.Nguyễn Văn Thuận). Lời Chúa nói trong sách Isaia: Tội lỗi các ngươi dù có đỏ thắm như vải điều thì cũng được tẩy trắng giống như tuyết, hãy trở về với Ta (Is 1,18).

Suốt mấy tiếng đồng hồ bị treo trên thập giá, người trộm lành này đã nghe và nhìn thấy nhiều điều. Anh biết rằng anh chẳng còn sống được mấy giờ nữa, nên tâm trí anh rất tỉnh táo và suy nghĩ nhiều điều. Anh thấy đám đông toa rập với nhau để nhục mạ ông Giêsu: nổi bật nhất là các vị chức sắc tôn giáo, họ nói những lời vu cáo và khích động dân chúng; còn đám đông thì thụ động đứng nhìn, có phần cảm thương và cũng có phần hiềm khích thù hằn. Ông Giêsu thì quá đau đớn và kiệt sức nên bề ngoài rất thê thảm vì máu thịt bê bết, anh rất cảm kích về những lời Ông nói: “Lạy Cha, xin tha cho họ vì họ không biết việc họ làm; Lạy Cha, Con phó thác hồn Con trong tay Cha”. Chỉ cần nghe những lời trên, lòng anh bị đánh động, anh nhìn thấy một Con Người vĩ đại mang dáng vẻ tầm thường này. Và với sự soi dẫn của ơn Thánh Chúa ban, anh thốt lên: “Ông Giêsu ơi, khi ông vào nước của ông, xin nhớ đến tôi”. Đây là một lời cầu xin tin tưởng và khiêm tốn, đáng cho muôn người học hỏi.

Hãy học hỏi thái độ của anh trộm lành để nhận ra dung mạo và hành động của Thiên Chúa nơi những người yếu hèn. Người đời thường nghĩ Thiên Chúa phải uy nghi và hành động của Ngài phải mạnh mẽ, thế mà Chúa Giêsu lại chọn cách biểu lộ hiền lành và khiêm nhường, sống như người phục vụ và cách đăng quang trần trụi trên thập giá: khi nào Ta bị treo lên, Ta sẽ kéo hết mọi người đến với Ta. Hãy học người trộm lành để tin nhận Chúa Giêsu là Cứu Chúa của vũ trụ, vì dưới gầm trời này không có danh nào khác mang lại ơn cứu độ (TĐCV 4,12). Hãy học nơi người trộm lành để kêu xin lòng thương xót Chúa và phó thác đời mình cho Chúa định liệu. Và điều cuối cùng: Ông Giêsu đồng hành với người trộm lành, Ngài luôn đồng hành với mỗi người chúng ta, nhất là trong những lúc gian nan thì chính Ngài cõng ta trên mình, hãy an tâm vì có Ngài luôn sát cánh với ta cho đến giây phút cuối cuộc đời.

Hãy ký thác đường đời cho Chúa

Lời Thánh vịnh nói với ta rằng: Hãy ký thác đường đời cho Chúa, hãy tin tưởng nơi Ngài, và Ngài sẽ ra tay. Một lời Kinh Thánh khác: Hãy chúc tụng Thiên Chúa trong mọi hoàn cảnh, cầu xin Người hướng dẫn bước đường con đi và mọi điều con mưu toan phải ký thác nơi Ngài (chưa tìm được nguồn).

Có những giai đoạn trong cuộc sống, được gọi là giai đoạn bản lề, con người có những kế hoạch lớn vượt tầm tay mình và họ phải cậy dựa vào sự hộ phù của Chúa. Có thể kể đến giai đoạn tuổi thanh niên, khi chọn lựa một tình yêu, mơ ước một môi trường học tập và sống ở nước ngoài, cũng có thể đó là khi trải qua một căn bệnh hiểm nghèo đe dọa đến mạng sống… Trong những hoàn cảnh đó, con người cầu xin tha thiết: nếu đẹp ý Chúa, xin cho ước nguyện của con được thành sự.

Nếu toại nguyện, ta tạ ơn Chúa và dễ cảm thấy bàn tay Ngài dìu mình từng bước trên đường đời. Nhưng có nhiều lúc sự việc xảy ra không như ta mong muốn, dễ dẫn đến sự thất vọng, cảm thấy như Thiên Chúa ở thật xa và dễ mặc cảm rằng vì ta tội lỗi nên không được Chúa nhậm lời. Đừng để nỗi thất vọng về cuộc sống dẫn đến việc suy giảm lòng tin vào Chúa hoặc có người mất đức tin. Cần có những suy nghĩ tích cực:

Thiên Chúa luôn luôn ở gần: “Thầy ở cùng các con mọi ngày cho đến tận thế”. Chúa Giêsu luôn là người bạn của mỗi tâm hồn, một người bạn chung thủy, quyền năng và tốt lành. Chúa yêu ta không vì công trạng của ta mà chỉ vì lòng quảng đại của chính Ngài: Ngài làm mưa trên kẻ lành người dữ. Chúa Giêsu luôn là một người bạn. Đức Phanxicô nói với người trẻ: “Chúa Giêsu trao ban cho từng người các con một tình bạn chân thành, không bao giờ Ngài rút lại tình bạn đó, Chúa Giêsu vĩnh viễn là một người bạn của các con. Ngay cả khi các con làm cho Ngài thất vọng và lìa bỏ Ngài, thì Ngài vẫn tiếp tục ước muốn điều tốt nhất cho các con và luôn ở gần các con; Ngài tin tưởng các con còn hơn chính các con tin vào mình”.

Tầm nhìn trước mắt và tầm nhìn sâu thẳm. Hãy ký thác đường đời cho Chúa. Thiên Chúa có một kế hoạch cho mỗi cuộc đời. Hãy xác tín điều đó để không vỡ mộng khi sự việc không như ý ta muốn, hãy kiên nhẫn đợi chờ: “Anh em hãy tự hạ dưới bàn tay uy quyền của Thiên Chúa, Người sẽ cất nhắc anh em lên khi đến thời Người viếng thăm. Mọi lo âu hãy trút cả cho Người, vì Người lo cho anh em” (1pet 5,6). Tầm nhìn của con người giống như tầm nhìn của người cận thị, chỉ nhìn được những vật ở thật gần, còn tầm nhìn của Thiên Chúa mở rộng đến cõi vô biên và liên quan đến phần rỗi mọi người. Trong lúc con người chỉ nhìn thấy cơm ăn áo mặc, tiền tài và điều kiện sinh sống, thì Thiên Chúa nhìn thấu tâm can từng người để dẫn họ đi trên con đường chính lộ - dẫn đến cuộc sống đời đời.

Chúc tụng Thiên Chúa trong mọi hoàn cảnh. Thiên Chúa không bao giờ thua lòng quảng đại của con người.  Chúng ta đón nhận muôn ơn lành mỗi ngày, và đáng ra ta phải cảm ơn Chúa về tất cả những điều đó. Nhưng ngay cả khi chúng ta quên cám ơn Chúa thì Ngài vẫn không bao giờ quên ban ơn những ơn cần thiết. Đó không chỉ là những ơn lành vật chất mà ta có thể thấy được và sử dụng được, mà cả những ơn dẫn đến cuộc sống đời đời. Khi Chúa không ban cho ta những ơn ta tha thiết cầu xin, thì ta buồn lòng. Điều đó là bình thường, nhưng cái nhìn đức tin dạy ta: Hãy chúc tụng Thiên Chúa trong mọi hoàn cảnh.

Dù hoàn cảnh thế nào xảy ra đi nữa, đừng để những ‘sự việc phụ thuộc’ ảnh hưởng đến ‘điều chính yếu’ trong cuộc đời: tình bạn với Đức Giêsu. Hãy để cho lòng mình tự do khi biết nói ‘vâng’ với Ngài và nói ‘không’ với những điều sai trái. Chúa muốn ta tin tưởng phó thác đường đời cho Chúa định liệu và biết tạ ơn Chúa trong mọi điều xảy đến. Điều quan trọng là luôn tiến lên phía trước, trung thành với bổn phận hằng ngày của bậc sống, kiên trì vác thập giá của từng ngày một, và bám chặt hơn vào Chúa Giêsu: “Chúa biết rõ chúng ta cần gì”.

Theo Chúa thì được gì?

Thánh Phêrô đã từng hỏi Chúa Giêsu: “Thưa Thầy, này đây chúng con đã bỏ mọi sự mà theo Thầy”. Ông Phêrô dừng lại ở đó, nhưng mạch văn cho ta biết những chữ tiếp là ‘chúng con sẽ được gì?. Vâng, mừng lễ CTTĐVN là dịp rất tốt để chúng ta đặt lại vấn đề với chính mình: tôi theo đạo thì được gì?

Có đặt lại vấn đề một cách rõ ràng và dứt khoát như vậy, chúng ta mới dám đi ngược dòng và trung thành với Chúa, dù hoàn cảnh nào đi nữa. Để thử thách niềm tin vào Thiên Chúa, các vua quan thường đưa ra sự so sánh một bên là sự yên ổn thịnh vượng và bên kia là mất mạng vì niềm tin vào Chúa. Không ít lần, nhiều tín hữu đã nhát sợ mà chối bỏ niềm tin để được yên ổn. Nhưng rồi, có những người sau đó hối lỗi và đã trở lại trình diện với vua quan để được minh chứng niềm tin vào Thiên Chúa. Chúa không hề hứa cho kẻ theo Ngài được yên ổn, giàu sang, nổi tiếng ... vì những thứ đó đều là phù hoa và không quan trọng. Chúa chỉ hứa được bình an và hạnh phúc, được sống trong vòng tay yêu thương, chịu bách hại bởi người đời, và được hạnh phúc vĩnh cửu ở đời sau. 

Chúa không muốn mọi người phải chịu chết vì đạo, nhưng Chúa đòi buộc mọi người phải trở nên muối men cho đời, làm chứng nhân cho Chúa qua cuộc sống: tôi là những người con cái Chúa. Đã có biết bao người bỏ đạo hàng mấy chục năm trời, vì bất mãn với Chúa hoặc thiếu hiểu biết về đạo, vì niềm tin bị cười nhạo, hoặc muốn được yên thân hay được thăng tiến trong danh vọng và quyền lực. Tuy vậy, Thiên Chúa không bỏ rơi họ, Ngài đánh động họ - một lúc nào đó và họ đã trở về lại mái nhà Giáo hội, nhưng cũng có những kẻ bị hư đi mãi mãi.

Chúa trả lời cho Thánh Phêrô rằng: “chẳng ai bỏ nhà cửa, anh em, chị em, cha mẹ hay con cái hay ruộng đất vì Thầy và vì Tin Mừng, mà ngay bây giờ, ở đời này lại không được gấp trăm … cùng với sự ngược đãi, và sự sống vĩnh cửu ở đời sau”(Mc 10,28-30). Ở đây, chúng ta khám phá ra một quy luật của Tin Mừng: khi con người chỉ biết tìm kiếm nước Thiên Chúa và sự công chính của Chúa, thì Chúa sẽ lo liệu phần còn lại, những điều cần thiết cho cuộc sống nơi trần gian như cơm ăn áo mặc... Chứng từ của Mẹ Têrêxa cũng nói lên điều đó: khi Chúa muốn công việc nào đó được tiến hành thì Chúa gửi phương tiện đến; đến lúc Thiên Chúa muốn, mọi sự sẽ dễ dàng và khi không phải lúc của Ngài thì mọi sự sẽ khó khăn.

Cứ theo sự tính toán bình thường của lý trí, người ta thường chọn cho mình điều có giá trị hơn và từ bỏ điều ít giá trị hơn. Điều đó thường xảy ra trong trường hợp hôn nhân tan vỡ: không ai bỏ gia đình mình nếu không có đối tượng thứ 3 tốt đẹp và hấp dẫn hơn. Ai đó đã xếp loại các giá trị cuộc sống từ thấp đến cao như sau: sự yên ổn vật chất và tinh thần, những giá trị tinh thần và cao nhất là phần rỗi linh  hồn. Theo đó, người ta có thể hy sinh sự yên ổn vật chất cho những giá trị cao hơn như sự tự do, lòng quảng đại, tình yêu quê hương…; và người Kitô hữu sẵn sàng mất mạng sống mình để minh chứng cho sự hiện diện của Thiên Chúa, là Chúa và là chủ của mọi loài, để chọn lấy hạnh phúc vĩnh cửu mai sau.

Đức Phanxicô nói đến hai hình thức ngược đãi các Kitô hữu: “một hình thức là cái chết của các vị tử đạo, còn cách kia được đặt tên là sự ‘ngược đãi lịch sự’ (polite persecution). Lịch sử Giáo hội là lịch sử của các cuộc bách hại, từ các vị tử đạo ở hý trường Colosseum cho tới cái chết thảm của những tín hữu ở Pakistan: các con sẽ bị mọi người ghét bỏ vì danh Thầy. Hình thức đầu của sự ngược đãi là ‘cốt ở việc tuyên xưng danh Đức Giêsu Kitô, đây là hình thức tử đạo cách rõ ràng. Còn hình thức ngược đãi khác ‘được ngụy trang dưới vỏ bọc là văn hóa, là văn minh, là tiến bộ - tôi có thể nói cách châm biếm – là sự ngược đãi lịch sự (polite persecution).

Chúng ta có thể nhận ra cách bách hại thứ hai này khi các nhà lãnh đạo đưa ra những đạo luật không cho con người sống đúng tư cách con cái Chúa, khi họ tước bỏ tự do của con người, nhất là tự do lương tâm. Ai không chấp nhận luật pháp họ đưa ra, ai lên tiếng về những điều bất cập trong hiến pháp… thì bị kết án và ngược đãi lịch sự: mất việc, bêu xấu, loại ra bên lề xã hội”.

Người đời sợ nhất là chứng từ tử đạo, họ muốn dùng hết sức mạnh của mình để chiến thắng, nhưng khi các vị tử đạo sẵn sàng dâng hiến những gì quý nhất ở trần gian vì niềm tin, thì những kẻ hành hình đã thực sự thất bại. Họ đi từ ngạo mạn đến ngỡ ngàng trước một sự thật vượt quá tầm hiểu biết của họ, nhất là khi chứng kiến các vị tử đạo ra đi trong hiên ngang, an bình, tha thứ, cầu nguyện, có sự đồng hành của của Đức Kitô và anh em đồng đạo.

Hạnh phúc trong tầm tay

Ai đó đã từng nói: Khoảng cách từ chân lý đến quả tim là một câu chuyện. Đúng vậy, chỉ cần kể một câu chuyện là chân lý được sáng tỏ, kẻ đơn sơ hiểu được chân lý cách rõ ràng. Để sống hạnh phúc trên cuộc đời này, tôi xin kể vài câu chuyện, phần tiêu cực trước:

- Có hai người tu hành sống với nhau rất hòa thuận trong một cộng đoàn như những nhà ẩn sĩ. Một ngày nọ người trẻ hơn mới đề nghị với người kia: lâu lắm rồi chúng ta không cãi nhau, hôm nay chúng ta cãi nhau một mẻ cho cuộc sống bớt đơn điệu đi. Người kia nhìn bạn mình một cách khó hiểu và nói: làm sao mà cãi nhau được khi không có lý do? Người trẻ hơn mới đề nghị: Tôi ra phía ngoài kia nhặt một cục đá lớn đem vào giữa sân, nhận là của mình, còn anh thì nói là của anh, thế là chúng ta cãi nhau.

Ừ, cứ thế mà làm. Người trẻ hơn ngồi trên cục đá và hô lớn: cục đá này là của tôi. Người kia hỏi lại: anh căn cứ vào đâu để bảo đó là của anh?- Vì tôi đã nhặt được ngoài kia và tôi đã khiêng vào đây. Người lớn tuổi hơn bèn bảo: vậy nó là của anh rồi, anh cứ giữ lấy… thế là cuộc cãi nhau đã kết thúc.

- Lúc còn nhỏ, khoảng 10 – 11 tuổi, chúng tôi nhập chủng viện, có anh bạn kia thường kể chuyện về gia đình mình, nội dung cứ xoay quanh vấn đề cái tôi, (tôi là): cha tôi, mẹ tôi, em tôi, của tôi. Khoe khoang bản thân là một nhu cầu tâm lý muốn thể hiện, ở những trẻ nhỏ nó thể hiện một cách ngây ngô và tinh vi hơn ở người lớn, nhất là thời đại kỹ thuật số là cơn nghiền Facebook: khoe bản thân mình, của cải mình, tài khéo mình, bạn bè mình, lối sống mình. Điều lạ là càng khoe lại càng thiếu, càng ăn lại càng đói.

- Một chàng trai trẻ gặp một vị tu hành. Chàng trai đầy tư lự, còn vị tu hành rất an bình. Chàng trai cất tiếng: Thưa thầy, con muốn hạnh phúc. – Ta nghe chưa rõ, giấy bút có sẵn đây, con ghi ra giấy. Chàng trai liền ghi: TÔI MUỐN HẠNH PHÚC. Thầy cầm lấy và đọc, liền sau đó thầy lấy bút và xóa bớt chữ tôi, chỉ còn lại 3 chữ; tiếp đó thầy xóa luôn chữ muốn và trao tờ giấy chỉ còn lại hai chữ ‘hạnh phúc’  cho chàng trai. Thế đó, muốn hạnh phúc thì biết bỏ cái tôi và cái muốn của mình, thì hạnh phúc ắt tự đến.

Đó là phần tiêu cực, và đây là vài câu chuyện về khía cạnh tích cực:

- Lòng biết ơn. Thánh I-Nhã coi sự vô ơn như cội rễ của mọi thứ tồi tệ, Ngài viết: “Nếu người ta suy nghĩ về những điều tốt lành của Thiên Chúa, thì trong những điều lầm lỗi tồi tệ nhất phải kể đến là sự vô ơn với những điều tốt lành đáng trân trọng trước Đấng Tạo Hóa là chủ và là Chúa của vũ trụ này…”. Hãy biết ơn cha mẹ, người bạn đời, tha nhân quanh ta, bạn bè… vì những chăm sóc, quan tâm, câu chuyện trao đổi… đều nằm trong chuỗi quan phòng kỳ diệu của Cha trên trời để giúp ta được hạnh phúc và lớn lên.

- Nhận lỗi. Có hai gia đình sống cạnh nhau. Gia đình nhà giàu có dư của cải nhưng lại thiếu hạnh phúc, còn gia đình nhà nghèo lại rất êm ấm. Một hôm anh nhà giàu cất bước sang nhà hàng xóm để tìm hiểu lý do nào mà họ sống rất hòa thuận. Anh mới ngồi một lát thì người con dâu của gia đình đi chợ về, cô bị trợt suýt té; người mẹ chồng vội chạy ra đỡ cô và nói: mẹ sơ ý không quét chỗ nước đọng đó; anh chồng cũng vội chạy ra và xin lỗi vợ vì mình không ra sớm một chút để dìu vợ từ ngoài cổng – đường rất trơn; người con dâu bèn nói: con xin lỗi mẹ, em xin lỗi anh, cũng tại con sơ ý và không cẩn thận nên mới trượt. Người nhà giàu chợt hiểu lý do của hòa thuận là mỗi người biết nhận lỗi về mình thay vì đổ lỗi cho nhau.

Hóa ra để hạnh phúc cũng thật đơn giản: đừng giành giật ‘của tôi’ và bớt nói ‘tôi là’, biết nói ‘cám ơn’ và ‘xin lỗi’ thường xuyên hơn. Một trong những biểu hiện sự vô cảm trong xã hội là khi con người không biết dùng đến hai từ ‘cảm ơn và xin lỗi’ trong cuộc sống.

Chúa đã chọn tôi

Có giờ rảnh, tôi đi thăm một người bạn bị bệnh tiểu đường. Bệnh tiểu đường đã gây hư tổn tim gan thận và hằng ngày người bệnh phải trải qua những khó chịu của bệnh huyết áp. Mới 60 tuổi mà người bạn ấy đã trở lại như em bé: với sự giúp đỡ của bác sĩ, bạn tôi tập đứng lên ngồi xuống tại chỗ, tập đi từng bước chập chững, thều thào nói không ra hơi. Tôi bỗng nghĩ đến câu chuyện Đường Đời của Marie de Noel: cuộc đời con người lúc khởi đầu và lúc kết thúc giống như con rắn đầu rắn ngậm lấy đuôi của mình: thuở mới sinh ra và lúc cuối đời cũng tập nói, tập đi, phải nhờ sự chăm sóc của người khác, nói trước quên sau...

Kể ra cuộc đời con người thật ngắn ngủi với sinh bệnh lão tử. Lời TV nói: ‘Tuổi chúng con 70 đã quý rồi, hay 80 cho những ai mạnh giỏi, mà phần lớn chỉ toàn lao khổ, thấm thoát cuộc đời chúng con đã trôi đi’. Và một chỗ khác: ‘Xin dạy chúng con đếm ngày đời mình sống, ngõ hầu tâm trí được khôn ngoan’. Tháng 11 là thời gian thích hợp để nghĩ về ‘điểm hẹn’ của chính mình với Đấng Tình Quân ta tôn thờ: vì Con Người sẽ đến vào lúc ta không ngờ, nên ta luôn phải tỉnh thức, trên 60 cứ tính từng tháng mà chuẩn bị cho phần rỗi linh hồn. Một trong những điều mà ta phải tạ ơn Chúa mỗi ngày là không để mình bị chết tươi ăn năn tội chẳng kịp. Chết đột xuất thường xảy ra với những người bị tai nạn giao thông, tai nạn nghề nghiệp, bị người khác tấn công, và bị đột quỵ (nằm ngủ cũng chết và rất nguy hiểm khi trèo cây cao). Như vậy, nếu Chúa cho mình chịu khốn khó vì bệnh tật, bị đau đớn thể xác hay tinh thần… thì cũng nên cám ơn vì có thời giờ chuẩn bị và để đền tội.

Nghĩ về sự chết không phải để bi quan nhưng là cách tốt nhất để sống tốt giây phút hiện tại, xứng đáng với tư cách người con cái Chúa và với ơn gọi của Ngài. Khi suy niệm về việc Chúa chọn gọi các tông đồ, nhà tu đức Don Schwager đã nói: “Ơn gọi của Chúa dành cho cuộc đời bạn là gì? Khi Đức Giêsu khởi sự sứ mệnh của mình, Người đã tuyển chọn 12 người làm bạn hữu và tông đồ của Người. Trong sự chọn lựa nhóm 12, chúng ta thấy một nét đặc biệt nơi việc chọn lựa của Chúa: Đức Giêsu chọn những người rất bình thường. Họ không phải là những nhà chuyên môn, không giàu có hay thế giá. Họ được chọn từ những con người bình thường, làm những công việc bình thường, không có học thức cao, cũng không có uy thế trong xã hội. Đức Giêsu muốn những người bình thường có thể nhận lấy sứ mạng và thực hiện nó một cách hết sức phi thường. Chúa chọn họ không vì những gì họ đã có (đã là), nhưng vì những gì họ có thể trở nên, dưới sự dẫn dắt và với sức mạnh của Người”. Điều này được hiện thực nơi việc Chúa gọi ông Giakêu: ông đang là một con người rất tội lỗi, ấy vậy mà tình yêu Chúa đã làm ông thay đổi hoàn toàn, biết chia sẻ với người nghèo và trở nên nghèo, biết đền bù thiệt hại mình đã gây ra.

Ai đó đã từng nói ‘con người là con vật vô ơn’. Ngẫm nghĩ lại thấy cũng đúng. Chúng ta luôn nghĩ rằng mình nghèo nên không có gì để cho và ta thường quên câu nói của Chúa: “Ai được cho nhiều thì sẽ bị đòi lại nhiều hơn”. Quả thật, chúng ta không nhận ra mình giàu về sức khỏe cho đến khi gặp một người phải nằm bẹp trên giường bệnh; chúng ta không nhận ra mình giàu về trí thông minh khi còn biết nhận ra những hớ hênh của anh chị em để mà chỉ trích; chúng ta không nhận ra mình giàu về hạnh phúc khi còn có một mái ấm gia đình để chăm sóc cho đến khi chứng kiến nhiều gia đình phải ly tán; chúng ta không nhận ra mình giàu về của cải khi hằng ngày không phải chạy gạo và thiếu vài trăm nghìn bạc để trang trải nhu cầu cuộc sống; chúng ta không nhận ra mình đang giàu khi vẫn có những người bạn để nói chuyện cho đến khi biết có những kẻ ngày ngày gặm nhấm nỗi cô đơn và tủi thân.

Khi ta sống trong một môi trường quá yên ổn và khá đầy đủ, chúng ta thường an phận và mãn nguyện với một lối sống hưởng thụ mà quên mất anh em và quên rằng Chúa vẫn gọi tôi làm việc cho Ngài. Mỗi ngày sống là một quà tặng để tôi thực hiện sứ mệnh của riêng tôi, vì không phải là tôi đã hết thời và đang chờ chết, không phải tôi đang sống để ăn, để ngủ và để giết thời giờ. Chúa vẫn mời gọi tôi chu toàn sứ mạng của riêng mình cho đến giây phút cuối cuộc đời. Sứ mạng đó là gì? Chúa muốn con làm gì? Lạy Chúa xin hãy sai con đi… vẫn luôn là lời cầu xin tha thiết hằng ngày mỗi người thưa lên với Chúa. Và để thức tỉnh ta, Chúa thường gửi những sứ giả, những biến cố; nhưng nếu ta không sớm nhận ra ý Chúa muốn thì nhiều gánh nặng cuộc đời vẫn cứ tồn tại lâu dài, vì Thiên Chúa tốt lành không muốn một ai phải hư mất.

Cuộc đời con người chẳng là bao, có đó rồi khuất đó.  Chúa muốn ta biết bằng lòng với cuộc sống, dù sự gì xảy ra đi nữa. Hãy sống tốt giây phút hiện tại, đừng chất thêm gánh nặng của quá khứ và tương lai. Đừng lo lắng nhiều chuyện phù phiếm cuộc đời nữa mà chuyên tâm cải sửa tâm hồn để luôn tìm ý Chúa và chu toàn ơn gọi Chúa trao như một người đầy tớ trung thành… từng ngày sống là từng bước chuẩn bị cho phần rỗi linh hồn.

Mỗi người đều là cuốn sách tin mừng sống

Có lẽ nhiều người đã nghe đến tư tưởng này nhiều lần, nhất là trong những ngày lễ kính các thánh sử. Nhân ngày lễ kính Thánh Luca, chúng ta cùng suy nghĩ một chút về câu nói nầy vì nó rất hữu ích.

Có câu chuyện kể rằng: Có một người có đạo sống cạnh một gia đình ngoại đạo. Ý thức về nhiệm vụ truyền giáo cuả mình, người có đạo tặng gia đình kia một cuốn sách Tân Ước, với hy vọng sau khi đọc cuốn sách này, họ sẽ biết Đức Giêsu và sẽ trở thành những Kitô hữu. Thế nhưng, mọi việc dường như không thay đổi. Một thời gian sau, anh ta thăm gia đình ngoại giáo kia và tình cờ anh ta nhìn thấy cuốn sách Kinh Thánh đã bị vứt bỏ trong sọt rác, anh ta hỏi lý do thì được người kia trả lời: “Hằng ngày tôi đã đọc cuốn sách này nơi cuộc đời anh rồi”.

Theo đạo không phải là gia nhập một hiệp hội, sống theo những điều lệ và nguyên tắc để rồi bù lại sẽ nhận được sự trợ giúp thiêng liêng, được sự an lành ở đời này và đời sau được hạnh phúc muôn đời. Không phải thế, theo đạo là bước theo một Con Người có tên gọi là Giêsu, kết thân với Ngài và sống như Ngài đã sống. Bởi đó, mỗi ngày người Kitô hữu được mời gọi chiêm ngắm Lời dạy của Đức Giêsu và sống thân mật với Ngài qua việc cầu nguyện chung hoặc riêng, để uốn nắn đời mình trở nên giống Đức Giêsu hơn: tìm kiếm ý Chúa, hiền lành và khiêm nhường, khó nghèo và thương xót, hiến mình vì anh em, đóng góp phần riêng mình vào hiến tế thập giá của Đức Kitô…

Mỗi ngày sống là một trang sách mới, mỗi người chủ động viết lên đó những gì họ muốn. Có thể đó là: dấu Thánh giá và kinh dâng mình buổi sáng, công việc bổn phận từng ngày buổi sáng – buổi trưa – chiều tối và kết thúc là giấc ngủ, nhiều lời nguyện tắt và kinh nguyện thiêng liêng, việc tốt… Ta viết lên đó cả những tư tưởng thầm kín, những cuộc gặp gỡ ai đó, những lời cầu nguyện tắt, những lời nói xây dựng hòa bình hoặc lời nói bôi nhọ anh em, những việc lành thánh và cả những tội lỗi.

Trang sách ta viết có những trang rất đẹp và có những trang xấu xí đến độ ta muốn xé đi, nhưng ‘những gì đã viết là đã viết’. Bởi đó, hãy cẩn thận về những tư tưởng lời nói và việc làm đang xảy ra, hãy cầu xin Đức Khôn Ngoan đến giúp đỡ ta từng ngày sống để luôn tiến bước trên đường lành. Mỗi ngày sống là một quà tặng, điều quan trọng nhất là sống tốt giây phút hiện tại, đừng quá băn khoăn về quá khứ hoặc lo lắng về tương lai, hãy giao lại quá khứ cho Chúa định liệu và phó thác tương lai cho Ngài . Đừng chất lên vai mình nhiệm vụ nặng nề là xét đoán anh em. Đừng lo lắng về nhiều chuyện không cần thiết trong cuộc sống, chỉ nói những lời cần nói và những lời có ích cho anh em, sống giản dị và nghèo khó một chút thì đời ta sẽ thanh thoát nhẹ nhàng hơn.

Nhiều trang sách của mỗi người sẽ vẽ nên bức tranh tập thể và có một tiếng nói tích cực hay tiêu cực nào đó. Một giáo xứ, một tập thể đạo đức, một cộng đoàn tu trì sẽ là một tổng thể của những trang sách của nhiều cá nhân của nó gộp lại. Bởi đó, trong nhiều hoàn cảnh, tình nghĩa gia đình và tập thể là một động lực đáng kể giúp từng cá nhân gắng vượt qua khó khăn để sống tốt hơn. Trang sách ta viết có ảnh hưởng tương tác đến cuộc đời tha nhân, có thể là ánh sáng soi sáng đời tha nhân nhưng cũng có thể là cớ vấp phạm cho anh em. Hãy cẩn thận khi phát ngôn và khi hành động, vì ta cũng bị phán xét về cớ vấp phạm gây ra cho tha nhân. Đừng lo tô màu những trang sách cuộc đời để lòe bịp người khác, vì Chúa biết rõ tất cả và Chúa sẽ trả công cho mỗi người tùy theo việc họ làm.

Mỗi lần đến với Mẹ Maria, lời cầu Mẹ thích nhất đó là: “Xin Mẹ làm cho con được nên giống Chúa Giêsu, Con Mẹ” hoặc “Xin Mẹ làm cho hình ảnh Chúa Giêsu được lớn lên trong tâm hồn con”. Và khi đến với Chúa Giêsu, hãy đọc lại lời cầu: “Lạy Trái Tim Chúa Giêsu hiền lành và khiêm nhường, xin uốn lòng chúng con nên giống trái tim Chúa”. Xin Chúa thương xót ban nhiều ơn thánh để cuốn sách đời con có nhiều trang tin mừng hơn là tin buồn. Amen.

Khuyến khích nhau làm điều lành

Thư Do Thái (10,24) dạy rằng: “Anh em hãy quan tâm đến nhau, khích lệ nhau sống bác ái và khuyến khích nhau làm điều lành”. Con người hơn con vật ở khả năng tiếp thu và trao đổi kiến thức, do đó sự lành và sự dữ có thể lây lan cho nhau một cách tự do nếu ta không để ý. Ở đây, người viết chỉ muốn nói đến việc loan truyền ‘tin vui’: hạn chế tin xấu và khuyến khích nhau làm điều tốt.

Thế giới Internet được ví như một cái chợ ảo mà thật. Thật vì nó tồn tại ở đó bằng chữ, bằng hình và có ý đồ của tác giả. Nó ảo, vì ta không thể kiểm chứng nhiều nội dung và không biết rõ tác giả và cũng không chắc về ý đồ của họ. Có những thời điểm, nhiều người mang tâm trạng bi quan chán nản khi đọc những tin tức về tình hình biển đông, về chiến tranh sẽ xảy ra khi căng thẳng ở Bắc Triều Tiên leo thang, về tình hình Việt Trung... Có người vội bán đất, kẻ khác ưu sầu, kẻ thì hớn hở hy vọng này nọ… nhưng nhiều khi tin tức đó chỉ là chuyện ba láp của những kẻ lắm mồm và của kẻ có ý đồ tung hỏa mù để sau này đừng có ai tin vào ‘tin tức’ nữa và đừng đọc gì trên mạng nữa. Rất nhiều người là con đẻ của sự bi quan mà không biết, họ chăm chỉ theo dõi thời sự trên các phương tiện truyền thông và loan truyền chúng cho người khác. Nhưng thử hỏi nội dung của tin tức là gì? – Hầu hết chỉ là ‘tin buồn’: tai nạn giao thông, tai nạn nghề nghiệp, thiên tai, các thứ nạn khác như phá rừng, hối lộ, buôn lậu, hàng cấm, giết, hiếp, sốc, lộ hàng… và người người cứ săn tin, vì nó thỏa mãn tính tò mò và tính dục trong lòng mình. Càng loan truyền sự xấu thì sự xấu càng lên ngôi và đất nước càng chìm trong tụt hậu về tinh thần cũng như vật chất.

Nhiều khi mình xài ĐT đơn giản, máy tính cổ lỗ một chút và bớt giờ cho các phương tiện truyền thông… thì đỡ tội lỗi và bình tâm hơn, vì “không biết rõ điều cần biết và biết rõ điều không cần biết” cũng là một điều tội. Ít lang thang trên mạng có khi là điều tốt hơn, vì Chúa muốn ta nói ít với tạo vật để nói nhiều hơn với Ngài. Rảnh giờ một chút, ta nên đọc một trang sách đạo đức, lần vài chục kinh Mân Côi hay kinh Lòng Thương Xót, hoặc chuyện trò với tha nhân quanh mình để có sự liên đới và giúp nhau tiến lên trên đường trọn lành… thì tốt hơn.

Khi hai người gặp nhau, họ nói chuyện, nhưng nên xếp loại chuyện đang trao đổi. Nếu nội dung câu chuyện là tin buồn và vô bổ, ta nên lái câu chuyện về điều tốt hơn: một cây rừng đổ xuống thì gây ồn ào, nhưng ngàn vạn cây âm thầm mọc lên thì lại không ai để ý. Truyền thông thường không công bằng: ưa nói chuyện xấu mà ngại nói chuyện tốt. Hãy dùng lời nói để khuyến khích điều tốt mọc lên: sự quảng đại, sự tha thứ, hiếu thảo, thực hành điều thiện. Nếu dùng ngôn ngữ bình dân, ta có thể trích dẫn: “Có đức mặc sức mà ăn, cha mẹ hiền lành để đức cho con, ông trời có mắt, Chúa luôn ban ơn cho kẻ kính sợ Ngài, Thiên Chúa không bao giờ thua lòng quảng đại của con người, Chúa biết Chúa lo từng khi, …”.

Điều quan trọng khi xem thời sự là để có sự cảm thông hơn là chỉ để cho biết tin tức. Ngày xưa (trước 1975), cứ 6g sáng là nhiều người chờ đợi nghe đài BBC để biết tin tức thế giới, có cha giáo nói với tôi: ‘mình nghe tin tức đó đây để cầu nguyện cho những người gặp thiên tai và những nhu cầu trên thế giới’. Thánh nữ Têrêxa khi đọc báo đã biết được tình trạng khô khan của một người tử tù, Ngài đã quyết tâm cầu nguyện cho anh ta, dù không quen biết gì cả, và vào phút cuối cùng anh ta đã xin hôn cây Thánh Giá. Đó cũng phải là thái độ của người Kitô hữu khi nghe tin tức. Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô 2 thường có một danh sách những người xin cầu nguyện mà vị phụ trách đã dọn sẵn. Hãy tập dâng một lời cầu nguyện nào đó khi nghe một tin vui hay một tin buồn, trong đời thường hoặc trên các phương tiện truyền thông, và Chúa sẽ thương xót đến nhân loại theo sự quyền năng và khôn ngoan của Ngài.

Thiên Chúa sắp đặt cho mỗi người một thiên thần bản mệnh để giúp ta làm điều lành, và Chúa cũng xếp đặt mỗi người đi bên cạnh nhau để giúp nhau nên thánh. Hãy gắng làm trọn vai trò của mình là ‘thần lành’ và đừng trở thành cớ vấp phạm cho anh em: không gieo rắc điều xấu, tin buồn, sự thất vọng, ích kỷ và cách sống không đẹp lòng Chúa.

Người trẻ

Hướng mục vụ trong 3 năm tới được HĐGMVN đưa ra là dành cho người trẻ. Ở đây tôi chỉ muốn nói tới hai câu chuyện liên quan đến người trẻ: thói quen sử dụng ĐTDĐ và thao thức về tôn giáo.

Dịp vừa qua tôi lại có dịp đi nuôi bệnh suốt một tuần lễ tại Bệnh viện vùng Tây Nguyên nên tôi nói tới những điều trông thấy nơi người trẻ. Tôi có mang theo một vài cuốn sách để đọc, nhưng không đọc được vì ‘dị’ thế nào ấy. Hình ảnh thường thấy ở đây là người người đều dán mắt vào ĐT và phì phèo điếu thuốc, trong lúc mình đeo cặp kính và kè kè cuốn sách thì rất giống với người ngoài hành tinh. Người trẻ đọc tin tức trên mạng, nghe nhạc, nói chuyện lâu giờ, xem phim… đã ngốn hết thời giờ và đánh mất đam mê đọc những sách nghiêm túc và nghiên cứu như youcat, Kinh Thánh, Gương Chúa Giêsu. Dĩ nhiên trên internet cũng có những trang mạng tôn giáo, nhưng tôi dám chắc rằng đa số bạn trẻ chỉ liếc mắt đến các trang mạng xã hội thôi và luôn mang trong mình mặc cảm hụt hững về kiến thức tôn giáo.

Cũng tại Bệnh viện, tôi gặp một bạn trẻ Phật giáo, chừng 30 tuổi. Tôi mến người bạn trẻ nầy, vì anh rất thao thức về vấn đề tâm linh. Đêm đầu tiên, anh nghe phật pháp qua chiếc đài (cha Trần Đình Long đã học được cách truyền giáo này). Tối hôm sau, anh biết tôi là người có đạo, nên đã đặt vài câu hỏi về đạo Công giáo rất hay, tôi cố gắng giải đáp cho anh, không biết có thỏa đáng hay không, nhưng tôi cũng tạm ghi ra đây để chúng ta cùng suy nghĩ thêm.

- Người có đạo đến nhà thờ để làm gì? – Để gặp gỡ Thiên Chúa và đón nhận ơn sủng qua các nghi thức (bí tích) và việc cầu nguyện. Ơn Chúa được ban mọi nơi mọi lúc nhưng cụ thể hơn là khi tín hữu đến tụ họp nơi nhà thờ. Tự sức mình, con người chẳng làm được gì, phải có ơn Chúa giúp họ sống tốt đời nầy và sau khi chết là được về thiên đàng.

- Mục đích cuối cùng của cuộc đời là gì? – Là được chiêm ngưỡng và kết hợp với Thiên Chúa trên trời.

-Những điều răn của đạo Công Giáo là gì?- Có 10 điều răn, 3 điều răn đầu nói về Thiên Chúa và 7 điều sau về con người. Anh ta cho biết đạo Phật có 5 điều: cấm sát sinh, cấm nói dối, cấm tà dâm, cấm …, cấm uống rượu (vì rượu làm cho đầu óc mê muội không còn sáng suốt và gây ra lắm hệ lụy). Tôi rất thích điều thứ năm nầy vì thấy quá đúng và quá hợp thời.

- Con người khổ vì lòng ham muốn (dục vọng), đức Phật dạy phải diệt dục thì tâm mới an, có vậy lòng trí mới hướng về những điều thanh cao được. Theo Phật pháp thì thế gian nầy được chia thành hai giai đoạn, hiện nay đang ở cuối giai đoạn một và đầu giai đoạn hai. Tôi tò mò muốn biết rõ về điều này, và anh ta giải thích: giai đoạn một là con người ngập trong ghen ghét và căm thù; khi căm thù đã lên tột đỉnh thì xảy ra trả thù và giết chóc (giai đoạn hai). Đến đây thì tôi nói về quan niệm của tôi về vấn đề sự dữ: Trong mỗi người, ở mọi thời và mọi nơi, luôn có một sự giằng co giữa sự thiện và sự ác, luôn có cả hận thù ghen tị và trả thù, mãi cho tới ngày tận thế, tôi muốn nói về tình trạng hơn là phân chia thời gian, từ mấy ngàn năm trước cho đến sát ngày tận thế thì sự giằng co giữa thiện và ác vẫn cứ xảy ra nơi mỗi người và mọi nơi.

- Thiên đàng ở đâu? – Người ta thường nghĩ ‘trên trời và dưới hỏa ngục’, nhưng thực ra thiên đàng là muốn nói đến tình trạng hơn là nơi chốn. Tình trạng đó là con người được kết hợp với Thiên Chúa, mặt đối mặt. Tình trạng hạnh phúc này sung mãn với mỗi người nhưng cũng khác nhau về mức độ, tựa như hai ly nước lớn nhỏ khác nhau nhưng đều tràn đầy vậy.

- Xác loài người sống lại, vậy những người hỏa thiêu hoặc bị cá nuốt thì đã biến thành cá rồi thì sao? – Thiên Chúa là Đấng quyền năng đã dựng nên vũ trụ, đối với Ngài chẳng có gì là khó. Thân xác Phục sinh đó thiêng liêng không ăn uống, không cưới vợ gả chồng, muôn đời kết hiệp với linh hồn để chịu thưởng phạt. Như vậy, đối với người công giáo cuộc sống chỉ có một kiếp: sau cái chêt, linh hồn họ sẽ trải qua cuộc phán xét riêng và chịu thưởng phạt, và đến ngày tận thế thì có cuộc phán xét chung, thân xác sống lại kết hợp với linh hồn. Tất cả những điều này đều đã được Đức Kitô là Con Thiên Chúa làm người nói cho biết và chỉ có tin vào Danh Ngài mới có ơn cứu độ.

Qua cuộc phỏng vấn nhanh của một người trẻ Phật giáo, tôi chợt nghĩ: rất ít bạn trẻ Công Giáo có những thao thức về đạo, trước là để giữ đạo cho nên và sau là để nói về đạo cho người khác.

Tình cha

Có những người rất cảm động khi đọc câu đầu tiên của kinh Lạy Cha: “Lạy Cha chúng con ở trên trời”. Họ cảm động vì tình cha: một Người Cha quyền năng, chỉ có yêu thương và giàu lòng thương xót. Tình yêu là ‘chìa khóa’ để hiểu những hành động của Chúa và tình yêu khiến con tim Ngài luôn thao thức, bận tâm và luôn bị quấy rầy. Chúa Giêsu dùng hai hình ảnh để nói về sự quấy rầy nầy: người bạn nửa đêm xin bánh và người đàn bà kêu oan với vị quan bất chính… cả hai đều được thỏa lòng chính là vì bị quấy rầy, không vì tình nghĩa!

Như trời cao hơn đất thế nào thì tư tưởng của Thiên Chúa luôn trổi vượt trên suy nghĩ của con người như vậy. Trí khôn nhân loại không bao giờ diễn tả cho đủ và hiểu cho thấu Người Cha trên trời. Chúa Giêsu dùng hai hình ảnh để diễn tả tình cha: Các ngươi là những kẻ ác mà con biết cho con cái điều tốt lành thì Cha trên trời còn tốt hơn bội phần; Cha trên trời là Đấng nhân từ, làm mưa trên kẻ lành người dữ. Thiên Chúa ban ơn không do công trạng nhưng do lòng thương xót; Thiên Chúa ban ơn tràn trề cho từng người, nhưng mỗi người mỗi khác tùy Ngài muốn và tùy sự đón nhận của bàn tay con người.

Người cha trần thế của Thánh nữ Têrêxa Hài Đồng đã giúp cho thánh nữ tưởng nghĩ đến người Cha trên trời: tốt lành, nhân từ, luôn chăm sóc và yêu thương con cái mình. Tôi luôn nghĩ tưởng về Đức cha cố Giuse Trịnh Chính Trực: một con người bình dị, không nặng lời chỉ trích ai, không la mắng mà để con cái tự suy nghĩ và thay đổi, ở căn phòng bình dị, đi xe cũ kỹ, sẵn sàng chia sẻ những thứ mình có, không nhận con thiêng liêng. Tình cha trần thế này giúp tôi cảm nghiệm được Người Cha trên trời rất nhiều, giúp tôi thay đổi quả tim hiếu chiến và hẹp hòi của mình rất nhiều.

Khi nói về cầu nguyện, các nhà tu đức có vài lời khuyên:

- Hãy tin rằng Chúa đã nhậm lời, dù rằng thường Chúa không ban điều ta xin và lúc ta muốn, vì Chúa có cách của Chúa để ban cho ta điều tốt nhất. Thành quả đầu tiên mà Thánh Têrêxa Hài Đồng cảm nghiệm được là lời cầu xin tha thiết cho người tử tội được ơn trở lại, và từ đó về sau đến hết cuộc đời và cả trên cõi thiên đàng, Ngài không ngừng cầu bầu cho phần rỗi của các tâm hồn. Hãy học gương thánh nữ để cầu xin cho tha nhân quanh ta được các ơn Chúa Thánh Thần: bình an, đạo đức, kính sợ Đức Chúa Trời, mạnh bạo… Chắc chắn Chúa sẽ ban dồi dào ơn Thánh Thần cho họ, vì Chúa đã hứa như vậy (Lc 11,13), dù đôi mắt trần của ta không nhận ra.

- Ta phải trình bày dù Chúa đã biết rõ điều ta xin. Thiên Chúa đối xử với từng tâm hồn y hệt như hai người nam nữ yêu nhau: họ thủ thỉ và tan biến trong nhau. Chúng ta hiểu một chút về mối liên hệ thần bí nầy qua những dòng nhật ký của Thánh Faustina và Têrêxa Hài Đồng.

- Khi ta cầu xin, điều quan trọng không phải là làm cho Chúa biến đổi nhưng chính lòng ta biến đổi, và chính sự đơn sơ phó thác là điều kiện đủ để cho Chúa hành động, vì Chúa luôn tôn trọng tự do của con người. Đừng nghĩ rằng phải sưu tầm những lời kinh thâm thúy, những tư tưởng cao siêu khiến Chúa phải động lòng mà ban ơn. Không phải thế, Chúa ưa thích những tâm hồn đơn sơ, phó thác, bé mọn, trong sạch tâm hồn.

Lạy Chúa, tuy con chỉ là tạo vật hèn mọn và đầy tội lỗi, nhưng xin sử dụng con như ý Chúa muốn. Được cộng tác phần nhỏ bé của mình vào trong kế hoạch cứu độ của Chúa là hạnh phúc của đời con. Xin cho từng ngày sống của con là chuỗi kinh của người con thơ thỏ thẻ với Cha mình, không mệt mỏi nhưng đầy tin tưởng vào tình Cha, để cầu nguyện cho những nhu cầu tha nhân quanh con. Amen

Lý tưởng sống

Sống trên đời, mỗi người một hoàn cảnh: giàu nghèo, sướng khổ, khỏe mạnh hay đau yếu, thành công hay thất bại… Do số mệnh cũng có và do mình cũng có. Nhưng có 3 điều chắc chắn đúng: là Chúa kêu mời mỗi người nên hoàn thiện từ trong hoàn cảnh cụ thể đó, Chúa ban ơn đủ cho mỗi người có thể tiến lên phía trước và Chúa ước muốn mọi người hạnh phúc đời này và đời sau.

Dụ ngôn người giàu và ông La-da-rô (Lc 16,19-31) dễ tạo ra một ảo giác rằng đời sau là sự đắp đổi và bù trừ cho đời này: đời này sung sướng thì đời sau ắt sẽ khổ và đời này khổ thì đương nhiên đời sau sẽ sung sướng. Đó chỉ là cái nhìn sơ khởi, nhưng nhìn sâu hơn vào câu chuyện thì ta sẽ có những suy nghĩ khác:

- Có đời sau và sự thưởng phạt. Nhiều người không muốn tin điều này, họ nghĩ một là không có đời sau, hai là phó thác cho Chúa nhân từ định liệu, ba là từ từ rồi tính – sắp chết thì ăn năn tội cách trọn cũng kịp mà. Trong Tin Mừng (sách Thánh, Moisen và các tiên tri), Chúa đã nói rõ ràng về thời khắc cửa đóng lại và sau đó là hạnh phúc hay bất hạnh: dụ ngôn 10 trinh nữ, dụ ngôn lưới cá, dụ ngôn cỏ lùng…

- ‘Người giàu’ có những thử thách của họ khi gắng trở nên người công chính. Chúa Giêsu đã nói người giàu rất khó vào nước trời vì họ thường cậy dựa vào của cải mà quên mất Chúa và họ khó thông cảm với người khác. Chính sự vô cảm và không liên đới với tha nhân là nguyên nhân khiến người phú hộ bị kết án hỏa ngục. Nhà tu đức Jacques Philippe đã nói: “Trong 8 mối phúc thì mối phúc đầu tiên gói gọn các mối phúc khác. Chính nếp sống khó nghèo và sự khó nghèo tâm hồn sẽ giúp người ta sống hiền lành, xót thương, tác tạo hòa bình và chịu bách hại vì Danh Chúa”. Qua mọi thời đại, không thiếu những người giàu đã trở nên môn đệ đích thực của Đức Kitô, có những người được phong thánh, họ đã dùng của cải chóng qua để mua lấy kho tàng trên trời.

-Người nghèo cũng có những thách đố của họ trên con đường theo Đức Kitô. Họ dễ than trách Chúa, lỗi phạm điều răn thứ 7 và ghen ghét anh em. Chính sự túng thiếu làm cho đầu óc họ dễ tham lam của cải và sôi sục ghen tị. Nhưng dĩ nhiên cũng không thiếu người nên thánh trong cảnh nghèo túng của mình, khi họ biết cậy dựa hơn vào Chúa, biết chúc tụng Thiên Chúa trong mọi hoàn cảnh, biết bằng lòng với những gì mình có – sau khi đã nỗ lực hết mình. Sự nghèo khó vật chất là cơ hội dẫn họ đến sự nghèo khó thiêng liêng: phận mình là không - để phó thác mọi sự cho Thiên Chúa định liệu, từ nhu cầu vật chất đến nhu cầu thiêng liêng... họ trở nên những người con thơ của Cha trên trời. Có thể nói đa số các vị được phong thánh đều không phải là người sống trên nhung lụa, mà là những người noi gương nếp sống nghèo của Chúa Giêsu: nghèo từ khi sinh ra, đời sống ẩn dật khó nghèo, rao giảng phiêu bạt và chết trần trụi trên thập giá… đó là mầu nhiệm tự hủy của Ngài.

Nhiều người tự hào và tự sướng về sự giàu có và nếp sống hưởng thụ của mình, hãy coi chừng sự phè phỡn của mình làm cho tâm hồn mình trống rỗng và trở nên phản cảm với người nghèo quanh mình. Chúng ta thường tự trấn an mình rằng: ai đó nghèo là do họ không biết làm ăn và không chịu khó… nên họ nghèo là việc của họ, không liên quan gì đến tôi và tôi không phải chịu trách nhiệm. Thánh Phaolô nói với chúng ta: “Anh hãy thi đấu trong cuộc thi đấu cao đẹp vì đức tin, giành cho được sự sống đời đời”. Thi đấu thì có sự gắng sức và phải vượt qua những đối thủ khác. Dù người đời chạy theo thần tài và ra sức quảng cáo nó, người Kitô hữu được mời gọi mỗi ngày trở nên giống Chúa Kitô hơn trong nếp sống khó nghèo và yêu tha nhân vô vị lợi NHƯ CHÚA ĐÃ THƯƠNG MÌNH.

Nghèo khó thiêng liêng

Câu chuyện về người cha nhân hậu được Thánh Luca diễn tả có rất nhiều tình tiết đáng để suy niệm. Ở đây, người viết muốn trích dẫn vài ý trong tác phẩm ‘tự do nội tâm’ (bản dịch của cha Minh Anh) để nói về sự nghèo khó thiêng liêng, sự tinh sạch tâm hồn: căn tính con cái Thiên Chúa nơi ta là do lòng thương xót vô biên Chúa ban tặng, hoàn toàn không do công trạng con người. (Câu in đậm là phần được trích).

Một linh mục khi giảng về câu chuyện này đã hỏi giáo dân: ‘Người con hoang đàng, khi trở về, đã thưa với người cha thế nào?”. Câu trả lời : “thưa cha, con đã phạm tội với trời và với cha, chẳng còn đáng gọi là con cha nữa…”. Cậu định nói câu tiếp theo, nhưng có lẽ người Cha đã đưa tay bịt miệng cậu lại để không thể thốt ra một câu quá sai: “Xin Cha đối xử với con như một người làm công!”. Không bao giờ có chuyện đó. Thiên Chúa đã một lần đón nhận ta làm nghĩa tử, là con cái thì không bao giờ Ngài thất tín. Dù thế nào đi nữa, Thiên Chúa không đối xử với bất cứ ai trong nhân loại như một người tôi tớ, mà như bạn hữu và như con cái trong nhà. Con người quý giá hơn tất cả tổng số những điều tốt lành họ có thể làm được. Họ là con cái Thiên Chúa dù họ làm điều lành hoặc không thể tự làm bất kỳ điều gì. Cha chúng ta trên trời không yêu mến chúng ta vì những điều tốt lành chúng ta làm. Người yêu mến chúng ta vì chúng ta, bởi Người đã nhận chúng ta làm nghĩa tử mãi mãi.

Ở mức độ tâm lý cũng như thiêng liêng, nhu cầu sâu xa nhất của con người là nhu cầu yêu thương: để yêu và được yêu. Hai nhu cầu nền tảng không thể thiếu khác là: nhu cầu chân lý (để yêu chúng ta cần biết); và nhu cầu căn tính (để yêu, chúng ta cần hiện hữu). Chúng ta nhấn mạnh ở đây về nhu cầu căn tính: con người thường hiểu sai về căn tính của mình khi họ cố thể hiện nhu cầu nầy bằng những cách: hiện hữu bằng sở hữu (vật chất hay tinh thần), hiện hữu với hữu hiệu (công việc, thành công). Đúng hơn mỗi người có giá trị và một phẩm giá duy nhất, độc lập với những gì họ có thể làm. Rõ ràng, thật là tuyệt vời khi làm những việc lành như cầu nguyện, ăn chay, dấn thân phục vụ tha nhân, rao giảng Tin Mừng và vân vân. Nhưng sẽ vô cùng hiểm nghèo khi chúng ta đồng hóa chính mình với những việc lành thiêng liêng mà chúng ta có thể làm. Bởi lẽ, căn tính này vẫn chỉ là một căn tính nhân tạo mỏng manh và sẽ sụp đổ vào ngày mà một trong những đức hạnh của chúng ta thất bại hay một tài năng thiêng liêng đặc biệt nào đó bị lấy khỏi chúng ta, một tài năng mà chúng ta dốc toàn lực con người mình vào.

Người con cả đã có sự nhầm lẫn này (hiện hữu với hữu hiệu), dù ở trong nhà, nhưng tấm lòng và cách tính toán của anh thật đáng buồn, vì đã tỏ lộ vai trò của một người làm công. Đó cũng là tâm trạng của nhiều người trong chúng ta: đọc kinh, làm việc lành để được Thiên Chúa trả công ‘được an bình ở đời nầy và thưởng công trên thiên đàng’. Thiên Chúa không dựng nên con người như công cụ phục vụ Ngài, như một người làm công hay một như tên đầy tớ. Thiên Chúa dựng nên bạn, dựng nên tôi để tận hưởng tình thương và sự chăm sóc của một người Cha, ở đời nầy và vĩnh cửu ở đời sau. Thiên Chúa muốn thông chia hạnh phúc với con người như một hữu thể độc đáo và mong chờ sự đáp trả nồng nhiệt của từng tâm hồn như sự đáp trả của người yêu: Chúa và linh hồn trở thành đôi tình nhân. Chúng ta có thể nhận ra điều này khi đọc nhật ký của thánh Têrêxa Hài Đồng hoặc nhật ký của thánh Faustina.

Khi nhầm lẫn căn tính với hữu hiệu, một hậu quả tất yếu khác thường xảy ra là tính kiêu ngạo: chúng ta coi thường tha nhân khi họ không làm được nhiều điều tốt như chúng ta. Và sự thất vọng cũng thường xảy ra, nhất là khi gặp thất bại thiêng liêng hay thất bại trong cuộc sống, thì 'kẻ nhầm lẫn này' sẽ rơi vào vực thẳm thất vọng. Sự khó nghèo thiêng liêng dạy ta rằng: mọi sự lành chúng ta có thể làm là quà tặng nhưng không của Thiên Chúa. "Bạn có gì mà bạn đã không nhận lãnh? Nếu đã nhận lãnh, thì tại sao lại vênh vang như thể đã không nhận lãnh ?" (1Cor 4,7). Người con cả đã có cái nhìn kiêu ngạo khi so sánh sự tốt lành của mình so với sự hư hỏng của người em: "Còn thằng con của cha đó..."

Niềm vui của người Kitô hữu đặt nền tảng trên phẩm giá là con cái Chúa, một hồng ân nhưng không Chúa ban. Thiên Chúa yêu từng người chúng ta là do lòng thương xót của Ngài, dường như người tội lỗi lại được ưu tiên hơn. Vậy đừng làm việc lành và sống tốt để ‘đáng’ được Chúa xót thương, những nỗ lực thiêng liêng chỉ là sự đáp trả trước tình yêu và sự chăm sóc đầy tình Cha của Người.