Thay đổi để tồn tại

Nhiều người nhận định về đất nước Việt Nam là không chịu thay đổi về chính trị, xã hội và văn hóa. Nhiều số liệu thống kê cho biết VN mình đứng thứ hạng cao về phá thai, về ăn nhậu, về hối lộ, hút thuốc, sính đồ ngoại, vô cảm, gian dối thương mại, buôn bán và chế biến những lô hàng thịt đã hôi thối. Có những bản thống kê khác cho biết hằng năm số người VN tìm cách đi ra sống ở ngoại quốc để tránh một xã hội lạc hậu và ô nhiễm thực phẩm là rất lớn: du học, hôn nhân, đoàn tụ, lao động…

Khi nói về hòa bình, thánh giáo hoàng Gioan Phaolô 2 đã nói hòa bình phải bắt đầu từ trong tâm hồn: “nền hoà bình vững bền không phải chỉ là vấn đề đơn thuần của những cơ cầu hay tổ chức bên ngoài. Trên hết mọi sự, nền hòa bình vững bền nầy dựa trên sự chấp nhận một nề nếp chung sống giữa con người với nhau, một nề nếp được ghi dấu bởi sự chấp nhận lẫn nhau và có khả năng tha thứ từ tận tâm hồn con người”. Hòa bình bắt đầu từ trong tâm hồn, cũng vậy sự thay đổi cũng bắt đầu từ trong thâm tâm và từ nhận thức của mỗi người. Khi nói về vấn đề xã hội, có ai đó đã nói: nhiều khi mình cứ hành xử theo cách cũ nhưng lại mong chờ một kết quả khác. Điều tôi muốn nói ở đây là bản thân mỗi người phải góp phần vào sự thay đổi xã hội, giống như người đã soi gương rồi thì phải biết phải làm gì cho khuôn mặt tươm tất đẹp đẽ hơn! Có một bà cụ già vừa qua đời trong tháng qua, tuy chỉ là một người hàng xóm nhưng đã để lại cho tôi một bài học: một hôm tôi đang quét rác trong sân nhà và đổ rác ra ngoài đường, bà đi ngang qua và nói: “con nên đốt rác đi cho sạch môi trường” . Lúc đó tôi hơi bực tức vì tự ái và nghĩ rằng chuyện rác có liên quan gì đến bà ? Nhưng cách sống tích cực của bà đã làm tôi phải suy nghĩ đến bây giờ: mình phải có bổn phận lo cho ích chung, là nhân tố tích cực xây dựng cộng đồng nơi mình sống. Các bản tin thời sự, chương trình Táo Quân cuối năm cứ liên tục đưa ra các sự kiện xã hội mà không có lời giải, tạo nên thói quen nơi chúng ta là cứ tiếp tục loan tin mà không muốn đưa ra một sự thay đổi nào trong khả năng của mình. Câu châm ngôn: Thà rằng đốt lên một ngọn nến còn hơn ngồi nguyền rủa bóng tối. Và lời Kinh Thánh: Điều con không muốn kẻ khác làm cho mình thì mình đừng làm cho kẻ khác. Hãy thử nghĩ mà xem ai cũng lên án những kẻ kinh doanh hàng độc hại, nhưng liệu trong số những kẻ đang âm thầm giết hại đồng bào mình có kẻ cũng là Kitô hữu ?

Ví dụ: người ta nói nhiều về tai hại của thuốc lá đối với bản thân, gia đình và những người hít phải khói thuốc, thế thì tại sao tôi không quyết tâm bỏ dần đi. Người ta nói nhiều về những người (chủ yếu là đàn ông) VN uống mỗi năm đến 3 triệu lít bia, tương đương với 3 tỷ đôla = số tiền thu được từ xuất khẩu lúa gạo của 5 triệu nông dân, vậy tại sao bản thân tôi không giảm uống đi một chút vì thấy sự lãng phí vô lý, đó là chưa nói đến tác hại đến sức khỏe. Có người nhận định rằng: người VN mình sĩ diện, làm gì cũng sợ người ta cười và đánh giá, người ngoại quốc họ thấy gì đúng và hợp lý là họ làm. Thế đó, chính sự sĩ diện đã làm cho xã hội và đất nước không thay đổi và tiến bộ được, ai cũng oằn lưng mà chịu đựng gánh nặng giao tế mà bản thân người đó cũng cảm thấy không hợp lý.

Khi nói về thuyết tiến hóa, ông Darwin  đã đưa ra một quan điểm có tính chất cách mạng: “tất cả các loài sinh vật, từ con kiến cho đến con voi, đều nằm trong vòng chọn lọc của tự nhiên. Những con vật thích nghi với tự nhiên sẽ tồn tại; những con không thích nghi sẽ bị diệt vong” (internet). Giống như cây cỏ 4 mùa thay đổi, tâm hồn con người cũng không ngừng đổi mới tùy theo hoàn cảnh cuộc đời và theo tuổi tác. Mỗi ngày hãy hồi tâm nhằm nhận biết mình để có những thay đổi tích cực. Thánh Phaolô cảnh giác: “Ai tưởng mình đứng vững, hãy coi chừng kẻo ngã”.

Và quan trọng nhất là hãy có lòng nhân từ với anh em, vì tội nhân nào cũng có một tương lai. Đừng mất hy vọng về những người sống quanh ta, những người ta không vừa ý: cha xứ, người xóm giềng khó chịu, người bạn không tốt… vì họ cũng có thiện chí muốn làm người tốt và ước muốn nên trọn lành. Vấn đề là thời gian, cũng như bản thân tôi cũng quyết tâm cải thiện cuộc sống nhưng có nhiều nết xấu vẫn còn tồn tại lâu dài. Thiên Chúa luôn kiên nhẫn với con người, Ngài mời gọi họ sống trong quỹ đạo tình thương và Ngài cứ đứng ngoài cửa để chờ đợi. Đừng vội kết án và nhấn anh em xuống bùn bằng những lời nói xấu, tốt hơn là hãy cầu nguyện cho những người làm ta phiền lòng, rồi một ngày nào đó họ sẽ thay đổi.