CHUYỆN RỪNG CÂY.

Vào một ngày đẹp trời, tôi đi dạo đồng quê và bị lạc vào một rừng cây. Tôi như bước vào một thế giới kỳ bí mà trước đây mình không để ý đến. Điều dễ nhận thấy là cây rừng rất đa dạng về chủng loại, mỗi loại cây phát triển theo một cách để tồn tại - có một sự cộng sinh cũng như che chở lẫn cho nhau. Tôi bỗng nhớ lời một bài hát: “và tôi vẫn nhớ hoài một loại cây – sống gần nhau thân mới thẳng”(Một đời người một rừng cây của NS.Trần Long Ẩn), và tôi rất thích bài học về ‘sinh tồn’ nầy.

Đúng vậy, khi một cây có thừa thãi ánh sáng và khoảng trống, nó thường trở nên dị dạng: nghiêng ngả theo dòng nước hoặc cong vẹo vì gió bão, to phình chỗ nầy nhưng nhỏ lại ở chỗ khác một cách thiếu cân đối. Và những cây có ‘thế’ đặc biệt nầy thường được các nhà chơi cây cảnh sưu tầm một cách say mê. Nhưng ở những nơi cây mọc với mật độ dày, vì thiếu ánh sáng, các ngọn cây chỉ có một hướng tiến về bầu trời, thì cây mọc thẳng đứng một cách trật tự, chúng vừa đẹp vì thẳng tắp và mang lại nhiều lợi ích khi khai thác gỗ.

Trở về với xã hội loài người, tôi bỗng nhớ lời sách khởi nguyên: “Con người ở một mình không tốt, ta phải tìm cho nó một người trợ giúp”(Khởi nguyên 2,18-22). Không phải chỉ có đàn ông – mà cả đàn bà đều không tốt khi sống một mình, vì họ rất dễ trở nên dị dạng . Bởi đó, người ta thường hòa mình vào một gia đình hay một cộng đoàn, vì chính kỷ luật chung sống đã giúp cho nhân cách con người trở nên quân bình hơn.

Khi Con người khi chỉ lo cho bản thân mình, chỉ tập chú vào mình và chỉ biết nghĩ đến mình thì quả đúng là một ốc đảo cằn cỗi và không thể phát triển một cách quân bình được. Vì con người là một con vật xã hội, nên nó chỉ tìm thấy hạnh phúc và ý nghĩa khi biết nghĩ đến người khác, vì tha nhân là hình ảnh và là phương tiện để ta tìm gặp được Thiên Chúa: “Hoa trái của Đức tin là cầu nguyện, hoa trái của cầu nguyện là sự phục vụ, và hoa trái của phục vụ là sự bình an” (Lời Mẹ Têrêxa). Chỉ khi sống gần nhau, con người học trao tặng và đón nhận, học hiến thân và chấp nhận những khuyết điểm của nhau, học khiêm tốn và từ bỏ những gai nhọn của cá tính, học làm chủ bản thân khi chung đụng với tha nhân và vượt lên chính mình - không đánh mất mình… mà ta được trưởng thành và khẳng định được nhân cách sống. Sống trong xã hội loài người, nếu không vì đồng tiền, nếu mỗi người có thể tự cung tự cấp để sinh tồn… thì có lẽ chẳng ai muốn làm việc và chẳng ai biết đến ai.

Tiêu chuẩn quan trọng nhất để đánh giá một loại cây cảnh nào đó là  ‘dáng’ hay ‘thế’ của nó. Bởi vậy, người có con mắt nghệ sỹ phải hình dung một thế nào đó và bắt đầu uốn để tạo dáng qua từng ngày – từng tháng và từng năm và cây đó mang dáng vẻ như ông ta muốn. Thiên Chúa, ma quỷ, xã hội và những khuynh hướng của xã hội cũng đều mong muốn uốn nắn con dân của mình theo những dáng vẻ mong muốn. Nhưng khác với cây cảnh, nơi con người còn có yếu tố ‘tự do’ can thiệp vào để định hướng cho dáng vẻ của tâm hồn, bởi đó dáng vẻ tâm hồn luôn nằm ở dạng ‘động’ chứ không ‘tĩnh’ như cây cối, và luôn cần một sự tỉnh thức – canh chừng – trở về với dánh vẻ đã được định hướng, coi chừng bị lệch hướng và trở nên dị dạng. Những cây cảnh có dáng vẻ ‘lạ thường’ lại được đánh giá cao, nhưng nơi xã hội loài người thì không phải thế: những người quá tự phụ kiêu căng và không đóng góp công sức giúp cho cộng đồng phát triển… thì thường bị loại trừ bởi xã hội và chính mình - họ không có bình an và kém hạnh phúc.

Trong một rừng cây, vì điều kiện thiếu ánh sáng, những cành lá phía dưới phải khô và rụng đi, dồn sức phát triển hướng lên cao… nên thân mới thẳng. Để là người công chính và sống ngay thẳng, con người luôn phải hướng về mặt trời công chính là Đức Kitô và phải chấp nhận rũ bớt những phần hạ đẳng để phát triển phần tâm linh – hướng về trời cao. Chính Chúa đã nói: “Ai muốn theo Ta, hãy từ bỏ mình, vác lấy thập giá mình hằng ngày mà theo Ta”.Chính khi chung sống với tha nhân, ta biết gột rửa lòng ích kỷ để chung sống và chấp nhận người khác: tha nhân là cơ hội giúp ta nhận ra  mình là ai, những cọ xát khi chung sống sẽ giúp ta biết xếp những ‘lông nhím’ của mình lại, để sưởi ấm cho nhau mà không đả thương nhau. Mỗi ngày sống, cùng đồng hành với tha nhân, ta rũ bỏ lại những tham sân si; và khi giờ chết đến phải rũ bỏ lại thân xác cùng trần gian nầy, để đi gặp Thiên Chúa …đó luôn là những từ bỏ khó khăn nhưng lại cần thiết và cũng là điều tất nhiên phải chấp nhận trên cuộc đời nầy.

Chuyện rừng cây và chuyện đời người còn dài vì cây còn đang phát triển và dòng đời thì vẫn trôi nhanh, hãy làm một cái gì đó cho tha nhân để giúp nhau đứng thẳng giữa dòng đời nầy: cầu nguyện, thăm hỏi, trợ giúp, chia sẻ tâm tình sống niềm tin… để làm sao anh em mình sống dồi dào tình mến.